Fiep in het verkeer
Annemarie Terhell
Gioia Smid (Samensteller)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Fiep, 2010 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : TECHNIEK : 684.94 WEST |
00/00/0000
Ook al is de geschiedenis van de kinder- en jeugdliteratuur nog jong, Nederland heeft een traditie hoog te houden. De groten uit de kinder- en jeugdliteratuur worden dan ook geregeld met uitgaven over leven en werk gedocumenteerd. Zo verscheen eerder dit jaar een uitgebreide biografie van Top Naeff en zijn in de uitstekende reeks 'Schrijversprentenboek' onder meer boeken verschenen over Max Velthuijs, Miep Diekman, Paul Biegel en Annie M.G. Schmidt. Over de illustrator Fiep Westendorp, die vooral bekend is als deel van de tandem die ze met Annie M.G. Schmidt vormde, zijn de afgelopen jaren zelfs een aantal stevige boekwerken verschenen. Gioia Smid is daarbij een spilfiguur. Deze kunsthistorica was jarenlang bevriend met Westendorp en die stelde Smid aan als conservator van haar oeuvre. Behalve Getekend : Fiep Westendorp verschenen van haar ook de boeken Voor de vrouw maar voor haar niet alleen, over het illustratiewerk dat Westendorp voor de krant Het Parool maakte, en zopas ook Fiep in vogelvlucht, dat de hoogtepunten uit haar oeuvre in kaart brengt.
Fiep in vogelvlucht is om verschillende redenen een passende titel voor Westendorps werk, stelt Smid. Niet alleen wijst hij erop dat het om de belangrijkste momenten uit haar carrière gaat, hij refereert impliciet ook naar Westendorps voorliefde voor vogels: heel vaak maakte ze een compositie af door er nog ergens een vogeltje in te passen en bovendien stond de vogel bij haar voor vrijheid en ongebondenheid. Een opmerkelijk symbool is dat voor een illustrator die een hele carrière lang zo goed als enkel in opdracht werkte. Met alle beperkingen die een illustratie van een boek of bij een krantenartikel meebrengt, vond Westendorp toch genoeg vrijheid om haar eigen stempel te drukken. Interessant aan het werk dat in dit boek gereproduceerd werd, is dat het om de oorspronkelijke tekeningen gaat, vóór de lithograaf ze drukklaar maakte. Daarop zijn nog de correcties te zien die Westendorp aanbracht. Het is mooi om te zien hoe ze op het einde nog de snor van de poes met tipp-ex bijknipte, of met een papiersnippertje belangrijke wijzigingen in de compositie aanbracht.
Na het inleidend hoofdstuk, waarin de illustrator en haar werk 'in vogelvlucht' getypeerd worden, volgt een overzichtelijk hoofdstuk over 'Ambitie en opleiding', waarbij een paar prachtig gemaakte tekeningen en schilderijen zijn opgenomen, bijvoorbeeld een klassiek portret in houtskool uit 1938 van een 'Vrouw met Brabantse kap', of het muurpaneel in olieverf, dat ze in 1939 voor het gemeentehuis van Lekkerkerk maakte: 'De aalscholverkolonie', waarna Westendorps oeuvre druk met vogels bevolkt zou worden. Meteen na de Tweede Wereldoorlog begon Westendorp te illustreren voor een aantal bladen, waaronder Vrij Nederland en Het Parool. Het is op de 'vrouwenpagina' van deze laatste krant dat Westendorp haar zo karakteristieke stijl ontwikkelde, waarmee ze beroemd werd in Nederland. Er worden nogal wat van haar illustraties uit Het Parool opgenomen, telkens met een gedetailleerde referentie en een beknopte, verhelderende analyse van inhoud en/of uitwerking van de tekening. Dat werpt in kort bestek toch een klaar licht op Westendorps beeldtaal en haar vermogen om het tijdsgebonden karakter van de krantentekst in haar illustraties te overstijgen. In de daaropvolgende hoofdstukken komen de belangrijkste boeken(reeksen) waarvoor ze tekende aan bod: Jip en Janneke, Pim en Pom, Floddertje, Pluk van de Petteflet, Het hele schaap Veronica etc. Ook hier zijn telkens naast een beknopte karakterisering van het werk in het boek of de reeks in kwestie, vooral illustraties opgenomen met uitleg in detail. Zo liet Westendorp in latere versies van Jip en Janneke de ouders weg, terwijl die in de vroege uitgaven wel al eens mee afgebeeld werden. Opdat 'kinderen aan hun eigen vader en moeder kunnen denken,' was haar verklaring. Of in het hoofdstuk 'De nieuwe Jip en Janneke', waarin Westendorp in 1976 op vraag van de redacteur van het tijdschrift Bobo voor kleurenprenten zorgde. Na enige weerstand weliswaar, want hoe moest dat met kleur voor die zwarte silhouetjes? Ze kreeg er gaandeweg plezier in en steeds meer illustraties werden in de loop der jaren vervangen. Uiteindelijk heeft Westendorp elke Jip en Janneke drie keer getekend. Het boek sluit af met de laatste samenwerking van Fiep Westendorp en Annie M.G. Schmidt in 1990 voor het Kinderboekenweekgeschenk en een stuk over de 'Oeuvre-penseel' die speciaal voor haar in het leven werd geroepen, omdat haar werk nooit met een Gouden of Zilveren Penseel werd bekroond. Een verzuim dat niet zo kon worden gelaten.
Fiep in vogelvlucht is een boeiend en mooi uitgegeven boek over een icoon in de Nederlandse illustratiekunst. Heel prettig en soms ook revelerend is dat je vrijwel in elke prent iets van het creatieproces kan zien en dat Westendorps persoonlijkheid en uniciteit in de voorstelling van haar werk heel goed naar voren komt. [Jen de Groeve]
Drs. A.W.M. Duijx
De illustraties van Fiep Westendorp zijn bekend bij bijna iedereen in Nederland. Niemand is opgegroeid zonder ooit kennis gemaakt te hebben met een boek waarin haar illustraties stonden ('Pluk van de Petteflet', 'Pim en Pom' en 'Jip en Janneke'). In dit schitterend vormgegeven boek beschrijft kunsthistorica Gioia Smid de ontwikkeling van het kunstenaarschap van Fiep Westendorp. Na een boeiend informatief hoofdstuk over hoe Westendorp illustratrice werd (‘Ambitie en opleiding’) wordt in vogelvlucht de ontwikkeling van haar oeuvre geschetst, waarbij uiteraard de nodige hoogtepunten de revue passeren. De nodige aandacht wordt geschonken aan de zo karakteristieke stijl, maar ook aan de wijze waarop Westendorp samenwerkte met de auteurs waarvoor zij illustreerde. De korte, uitermate prettig leesbare hoofdstukken gaan vergezeld van een schat aan vaak nog nooit eerder gepubliceerd illustratiemateriaal (met ook aandacht voor minder bekende illustraties). Dit overzichtswerk is een lust voor het oog, en zal de nodige herinneringen weer levend maken. Een boek dat in geen enkele collectie mag ontbreken.
Lieve Raymaekers
ua/an/22 j
Fiep Westendorp voorstellen hoeft niet. Ieder van ons kent haar Jip en Janneke, haar Pluk van de Petteflet, haar Pim en Pom, haar Floddertje, … Een carrière van bijna zestig jaar, je kan je indenken hoeveel illustraties dit opgeleverd heeft. Gelukkig was Fiep maniakaal in het recupereren van haar originelen bij de drukker. En zo’n 8000 illustraties werden dan ook bij haar overlijden gevonden in haar huis, in zakjes, dozen, mappen, en laatjes.
Kunsthistoricus Gioia Smid maakte in 1983 kennis met de kunstenares bij het opzetten van een tentoonstelling over Annie M.G. Schmidt en besprak heel wat tekeningen met haar: werkwijze, compositie, evenwicht, moeilijkheden. Fiep vertrouwde haar het archiveren en beheren van haar oeuvre toe. Voor dit boek selecteerde ze ruim 200 illustraties die een beeld moeten geven van Fieps werk. Ze schetsen haar opleiding: op haar vijftiende wist ze al dat ze illustrator wou worden en zo kwam ze in 1934 als een van de weinige meisjes op de Koninklijke School voor Kunst, Techniek, en Ambacht. Ze geven een zicht op de diversiteit van haar werk: reclameaffiches, muurschilderingen, tijdschrift– en boekillustraties. Voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Ze zoomen in op haar eigenzinnig perspectief, haar vogeltjes om evenwicht in de compositie te bereiken, haar o zo herkenbare figuurtjes en de evolutie ervan. Ze vertellen haar ijver, haar perfectionisme, haar hekel om onder tijdsdruk te werken.
Het is heerlijk om door zo’n rijke hoeveelheid werk van Fiep te gaan, de vertrouwde dingen te zien in originele versie, maar ook nieuwe dingen te ontdekken. Leuk ook om stil te staan bij haar worstelen met sommige dingen, bij haar slimme oplossingen. De uitgave is zeer verzorgd, met illustraties op een formaat waarin ze zeer goed tot hun recht komen. Een minpuntje misschien: de commentaren zijn net iets te vaak een beschrijving van wat op illustratie staat, je aandacht daarvoor verslapt naar het einde toe.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.