Alle namen : roman

In het Algemeen Archief van de Burgelijke Stand worden administratieve bureaucratie en hiërarchie tot hun summum gedreven. Het archief is ook een gigantisch gebouw waar 'alle namen' verzameld worden, zij het dat de fiches van de doden in een donkere, stoffige, chaotische achterruimte belanden. Degenen die de achterruimte betreden, dienen gebruik te maken van een draad van Ariadne. Zo heeft de achivaris het bevolen in een zoveelste dienstorder. Ambtenaar Meneer José zal echter een verstoring van die scheiding tussen de levenden en de doden veroorzaken. De enige vreugde in het eenzame leven van Meneer José is het bijhouden van knipselmappen over beroemdheden. Wanneer hij, op ongeoorloofde wijze, gegevens over die beroemdheden uit het archief haalt, raakt hij bij toeval gefascineerd door de fiche van een jonge, gescheiden vrouw. Nieuwsgierig naar de persoon achter deze kaart en naam, trekt Meneer José op onderzoek uit. Zijn verouderde en omslachtige methode levert nauwelijks iets op, maar brengt hemzelf in een hoge staat van zenuwachtigheid en verwarring. De archivaris merkt de verandering in zijn ambtenaar op. De ontdekking van de oorzaak ervan en de verdere 'avonturen' van Meneer José doen de archivaris een opmerkelijk besluit over het archief nemen.

Saramago's roman begint als een droef relaas van een eenzame bureaucraat. Zijn stijl kopieert het ambtenarendiscours, en de aandacht voor de details van Meneer Josés belachelijke avontuur weerspiegelt de pietluttigheden van het ambtenarenbestaan. Geleidelijk aan echter opent het verhaal zich tot een parabel over het leven en de dood. Een thema dat in bijna alle werken van Saramago opduikt, is de ambivalente verhouding tussen een naam van een persoon, en bij uitbreiding allerlei administratieve gegevens die over die persoon worden neergeschreven, en diens geschiedenis en leven. [Chris Bulcaen]