In het huis van de herinnering : een cultuurhistorische verkenning
Hermann W. Von der Dunk
Hermann W. Von der Dunk (Auteur)
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Volume | Plaats in de bib |
---|---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff, 2000 |
2 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : EUROPA 945 |
Magazijn |
Meulenhoff, 2000 |
1 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : EUROPA 945 |
31/12/2001
De verdwijnende hemel is een indrukwekkend werkstuk. H.W. von der Dunk beheerst een immense kennismaterie; uit het feitenmateriaal kiest, ordent, analyseert en interpreteert hij naar persoonlijk inzicht; hij bezit de merkwaardige gave van associatief en tegelijk synthetisch denken; hij hanteert een gedegen stijl, die uitblinkt door treffende formulering, waaraan een bijwijlen verrassende beeldspraak pit en kleur verleent. H.W. von der Dunk schrijft in een afwisseling van korte, kernachtige, soms apodictische zinnetjes en van langere gedachteworsten, die aan het Latijn of aan het Duits van weleer doen denken. Een volle eeuw samenvatten tot een overzichtelijk en coherent geheel, is overigens geen peulschil. Von der Dunk doet het, en wel met brio. Het rigoureus chronologisch stramien helpt hem daarbij. Deel één telt vier hoofdstukken: een (noodzakelijke) terugblik op de 19e eeuw en vervolgens de belle epoque, de Eerste Wereldoorlog en de jaren '20. Van de volgende zes hoofdstukken (deel II) zijn er drie nogal politiek gekleurd: ze behandelen de jaren '30 (Mussolini, Hitler, Stalin), de Tweede Wereldoorlog en aansluitend de koude oorlog tussen Oost en West; de laatste drie zijn meer uitgesproken cultureel van benadering: het postmodernisme en de consumptiemaatschappij met haar verander(en)d normbesef, de grenzen en/of het failliet (?) van het sciëntisme en, tot slot, een vooruitblik op een nieuw tijdperk.
Tot zover de uitwendige tijdsstructuur, waarbinnen de auteur een waaier van thema's, problemen, ontwikkelingen, denksystemen, maatschappijvormen, enz. ontvouwt, en dit vanuit diverse benaderingswijzen en/of wetenschappelijke disciplines: filosofie, sociologie, enonomie, ideologie en politiek, godsdienst, pedagogie, techniek en technologie, medische wetenschap en ruimtevaart, kunsten en literatuur -- én natuurlijk ook de historiografie zelf hieromtrent. Dit zou een poespas van alles-en-nog-wat, of van alles-en-niets kunnen opleveren, maar uit al deze stenen en steentjes legt de auteur een mozaïek -- uiteraard zijn mozaïek. En het is geen abstracte compositie geworden, maar een figuratief verhaal, beeldend, persoonlijk, origineel, met eigen kleur en verve.
Von der Dunks synthese is wijs en voorzichtig, vaak bipolair gesteld -- met voor én tegen, altijd met aandacht voor de beide kanten der medaille. Hij zoekt niet te provoceren of te choqueren, is niet vooringenomen, ontduikt en verdoezelt niet. Aanklagen of goedpraten is er dus niet bij: hij brengt feiten aan, kiest representatieve en relevante voorbeelden, zoekt naar de oorzaken, probeert toe te lichten en te verklaren.
Allicht zal elke lezer in deze reuzenmozaïek wel iets missen, iets willen toevoegen, weghalen en/of herschikken. En elke lezer zal stukjes verkiezen die hem meer aanspreken dan andere. Het leuke is dat de tien hoofdstukken van het boek bestaan uit zowat honderd stukjes, die a.h.w. evenzovele mini-essays opleveren die men ook zelfstandig zou kunnen (her)lezen.
De vakspecialist -- de filosoof, de politicoloog, de historicus, de chemicus, de astronaut enz. -- allen kunnen ze op elk slakje wat zout leggen wegens onvolledig, niet genuanceerd genoeg, te generaliserend gesteld, te voorzichtig, te zus of te zo... Maar intussen: il faut le faire... De auteur steekt zijn nek uit, en hij weet het. Zijn verantwoording begint aldus: "Er zijn vele geschiedenissen van de Europese cultuur in de twintigste eeuw mogelijk en elke opzet blijft uiteraard een poging om naar het monoperspectivistische verhaal te transponeren wat zich in oneindig veel verschillende perspectieven manifesteert". Juist, en dus: no comment! Er zijn inderdaad vele geschiedenissen mogelijk, maar zolang er geen betere dan die van Von der Dunk op tafel ligt, houd ik het graag bij deze... Volop aanbevolen!
Een ruime selectieve literatuurlijst, een personenregister en een (magere) illustratie van XXXII buitentekstplaten completeren het geheel. [Paul Huys]
Dr. J.L.G. v. Oudheusden
H.W. von der Dunk is emeritus hoogleraar geschiedenis. Het boek 'De verdwijnende hemel' vormt het ambitieuze magnum opus waarin deze 'eminence grise' onder de Nederlandse historici alle cultuuruitingen van de voorbije eeuw in onderling verband de revue laat passeren, vanaf de negentiende-eeuwse wortels (zoals het optimistische 'belle epoque' van voor 1914) tot en met het recente postmodernisme. Het gaat over schilders, componisten, schrijvers; over filosofen en sociologen; maar ook over film, jeugdbeweging, sport en de invloed van de media. De enorme invloed van de beide wereldoorlogen en van fascisme, nationaal-socialisme en communisme worden uitvoerig en diepgravend behandeld. Er lopen twee draden doorheen; die van de emancipatie van minder bedeelde groepen, en die van het toenemende materialisme. Sinds P.J. Boumans 'Cultuurgeschiedenis van de twintigste eeuw' uit 1964 waagde geen Nederlander zich aan zo'n veelomvattende synthese. Het relaas springt soms van de hak op de tak, maar is in toegankelijke stijl geschreven; niet alleen voor vakgenoten, maar ook voor een 'denkend publiek'.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.