Aanwezig

In dit boek vertelt de 16-jarige ik-persoon Robert Smith hoe hij bij een kijkoperatie voortijdig uit zijn narcose ontwaakt. Hij hoort de artsen praten en voelt hoe ze hem opensnijden. In zijn lichaam zitten allerlei chips, zilverachtige draden en een plastic schild in plaats van levende organen. Hij lijkt meer op een machine dan op een levend wezen. Er staan ook gewapende kerels in dure pakken rond de operatietafel, die alles over hem blijken te weten. Robert voelt dat hij in groot gevaar verkeert, grijpt het pistool van een van hen, dwingt de chirurg hem weer dicht te naaien en gaat ervandoor.
Voor een lezer die een realistische thriller verwacht, is zo'n sciencefictionachtige setting even slikken. Als geen ander weet Kevin Brooks echter een spannend en meeslepend verhaal te vertellen. Al snel wordt de ontreddering van Robert, die zich afvraagt wie of wat hij is, die van de lezer. Ondergedoken in een hotel, dat ironisch genoeg Paradise Hotel heet, neemt hij de tijd om de meegegriste foto's en video-opnames te bekijken, maar veel wijzer wordt hij er niet van. Daarom snijdt hij, verdoofd door de alcohol, zichzelf open: "Ik zag bloed en iets bruins en olieachtigs: een dikke, donkere vloeistof die bewoog alsof hij magnetisch was. Ik stak mijn hand uit en raakte de vloeistof aan. Hij glimmerde als kwik. Ik tastte in de wond, de pijn negerend, en voelde iets. Het was hard. Dik. Hol. Het bewoog stijfjes onder mijn vingers, alsof het geveerd was." Hij kijkt erg lang in zichzelf en naait de wonde dan dicht. Na twintig minuten blijkt ze gesloten te zijn: zijn wonden genezen dus onwaarschijnlijk snel. Menselijke gevoelens heeft hij wel, maar merkwaardig genoeg heeft hij nooit kunnen huilen. Gezien zijn voorgeschiedenis is dat overigens niet zo vreemd: Robert is te vondeling gelegd, en heeft zijn hele leven doorgebracht in tehuizen en pleeggezinnen.
De volgende ochtend wordt hij geconfronteerd met zijn foto op de voorpagina van de 'Daily Express': de 16-jarige Robert Smith zou een chirurg vermoord hebben. Hij heeft geen idee wie zijn tegenstanders zijn of wat ze van hem willen. Vanaf dat moment is hij op de vlucht: er staat immers een beloning van 50.000 pond op zijn hoofd. Een van zijn weinige kennissen is Eddi, een meisje dat gespecialiseerd is in het vervalsen van documenten. Zij bezorgt hem onder dwang een andere identiteit en andere papieren. Robert heet voortaan Robin Ames. Eddi raadt hem aan naar Spanje te gaan, en in het afgelegen bergdorpje Tejeda ontstaat heel geleidelijk aan een toenadering tussen beiden. Pas maanden later gaan ze voor het eerst met elkaar naar bed. Robert ontdekt tot zijn verbazing en vreugde dat hij functioneert als een mens, eruitziet als een mens en voelt als een mens. "Gaf het dan dat ik geen mens was?" Niets staat een happy end in de weg, maar op de dag van de plaatselijke beschermheilige, La Virgen de las Maravillas (= de maagd van de wonderen), slaat het onheil toe. Zijn belangrijkste tegenstander, Ryan, verschijnt plotseling; enkele Engelse toeristen hebben hem van een foto herkend. Alleen Robert overleeft. Voor hem is het leven zinloos geworden, nu de enige die zijn leven zin gegeven heeft, er niet meer is. "Ik was een leeg ding in een leeg huis, dat langzaam door een verlaten gang liep, de voordeur opendeed, om zich heen keek, naar de sterrenhemel staarde..."
Dit boek is even spannend, zo niet spannender dan Brooks vorige boeken, zoals Martyn Big (De Leeswelp 2004, p. 76) en Het dodenpad (De Leeswelp 2007, p. 197). Brooks vertelt dit verhaal op zo'n manier dat de lezer het sciencefictionachtige gegeven van de mens-robot Robert wel moet accepteren. [Ger Van Hoek]