Back

In dit boek en zijn voorganger Black (De Leeswelp 2006, p. 363) beschrijft Dirk Bracke ? als allesziend en alwetend toeschouwer, uitvoerig, gedetailleerd en vaak pakkend en angstaanjagend ? het leven in criminele jongerenbendes in het Brusselse. Hij heeft zich daarvoor grondig geïnformeerd over het reilen en zeilen in die middens. In Black vertelt hij het verhaal van Marwan, een Marokkaanse Romeo, en de zwarte Julia Mavela, die verliefd geraken op elkaar. Omdat ze tot verschillende bendes en rassen behoren, worden ze om hun relatie gestraft door hun eigen bendes: Mavela wordt verkracht door de bendeleden van 'The Black Bronx', Marwan wordt zwart geverfd en naakt de straat opgestuurd door zijn bendemaats van de 1080-bende. In Back vertelt Bracke hoe de twee elkaar weer in het geheim opzoeken, constant geplaagd door de angst dat ze betrapt kunnen worden. Intussen wil Marwan weer een gerespecteerd lid worden van zijn bende en zint Mavela op wraak. Zij slaagt er uiteindelijk in de bendeleider X, die haar liet verkrachten, in de handen van de politie te spelen. Met de hulp van het gerecht kan ze met haar ouders emigreren naar Lyon. Wanneer Marwan een gevangenisstraf voor zijn betrokkenheid bij een bloedige overval in een nachtwinkel heeft uitgezeten, zoekt hij Mavela op. Die gaat weer naar school ? ze wil architect worden ? en Marwan zal een opleiding tot autotechnicus volgen. Mavela heeft bereikt wat ze na haar verkrachting wou: "to hit back". Ze hebben nu hoop op een nieuw leven waarin het eindelijk goed wordt.

Bracke beschrijft hun verhaal afwisselend vanuit de optiek van Mavela (in romein) en van Marwan (cursief). Door hun ogen beschrijft hij onverhuld hoe hard en harteloos het leven in de jeugdbendes is. Van naar school gaan is er voor de bendeleden geen sprake meer, en ze hebben ook de banden met hun familie doorgeknipt. Ze leven van diefstal, overvallen, carjacking, drugsverkoop, prostitutie etc., en werken soms ook als security bij een optreden van een of andere zanger. Hoe harder en efficiënter ze te werk gaan, hoe meer ze stijgen in de achting van de andere bendes. Voor Marwan is dat allemaal geen probleem: als hij na een stunt met een gestolen auto in de metro weer door zijn bende aanvaard is, speelt hij al snel weer zijn gewone rol in de criminele bendeactiviteiten, meestal zonder zich zorgen te maken over zijn slachtoffers. Slechts één keer maakt hij geen gebruik van de gelegenheid om een makkelijke prooi te bestelen: een oude man die voor een gehandicapt kind zorgt, laat hij met rust.

Maleva, die er ooit zelf voor gezorgd heeft dat een meisje van een andere bende verkracht is, houdt zich nu gedeisd om zo haar wraak te kunnen voorbereiden zonder zelf weer in de criminaliteit te verzeilen of ontmaskerd te worden. Overigens zijn meisjes niets meer dan seksobjecten in de jeugdbendes; ze hebben geen echte waarde of eigen wil en ze zijn verkoopbaar, vernederbaar en wegwerpbaar... In ruil voor seks vinden weggelopen meisjes onderdak en bescherming bij een jeugdbende, maar soms moeten ze hun onderhoud verdienen door prostitutie. En als ze geen lid zijn van de bende, dan zijn het toch makkelijke prooien voor beroving en handtastelijkheden.

Maleva beleeft mee hoe de botsingen tussen de bendes bitser en brutaler worden, met verminking en uiteindelijk zelfs moord tot gevolg. Ze ondervindt ook hoe sterk het racisme de relatie tussen Marokkaanse en zwarte bendes tekent, al zullen de bendes zich toch telkens weer samen tegen de politie keren. Toch heeft ze er emotioneel moeite mee haar plan ten uitvoer te brengen, vooral uit angst voor de terugslag als alles aan het licht zou komen. Ze voelt zich ook nergens op haar plaats. Ze wil niet terug naar Congo, waar ze vandaan komt, en in Brussel aardt ze niet echt. "Ze was een bounty, wit vanbinnen en zwart vanbuiten." Intussen toont de auteur ook duidelijk hoe Marwan en Maleva naar elkaar verlangen. Daarbij ligt de klemtoon toch op het lichamelijke: de seksscènes tussen beiden worden direct en onverbloemd beschreven, zonder dat de auteur daarin overdrijft of sensatie zoekt.

Zonder veel nadruk verwijst de auteur ook naar de oorzaken van de jeugdmisdadigheid: ontwortelde gezinnen in een weinig comfortabele situatie, onderbetaalde banen, aan hun lot overgelaten jongeren, onaangepast onderwijs met weinig begrip voor de specifieke realiteit van inwijkelingen met onzekere toekomst, verschillende culturele achtergronden, verheerlijking van machisme in sommige culturen, de aantrekkingskracht van vrijheid en zelfbeschikking en stoerdoenerij. De kwaadaardige bendeleden krijgen in dit boek wel heel weinig tegengewicht van mensen die het goed menen. Wellicht krijgt de lezer daardoor het gevoel dat het nog niet zo zeker is dat het met Mavela en Marwan uiteindelijk de goede kant op gaat. Het laatste hoofdstukje ('Bijna een jaar later'), waarin beiden met enige hoop naar de toekomst kijken, lijkt wel aan het verhaal geplakt te zijn om het niet al te uitzichtloos te maken. Er is vooral twijfel m.b.t. Marwan. Zal die zich na zijn bendeverleden en zijn gevangenisstraf wel echt op zijn plaats voelen in een baantje als autotechnicus?

Dirk Brackes stijl kan men bezwaarlijk sprankelend noemen. Al te vaak mist de woordkeuze originaliteit en glans en meermaals strompelen de zinnen meer dan ze vloeien. Bovendien duiken er veel slordigheden op, waaronder spelfouten als "hij vleide zich neer" (meermaals). Dat neemt niet weg dat dit boek een goed beeld geeft van het leven in een straatbende, hoewel de schrijver wel wat meer oog had mogen hebben voor de positieve kanten. [Herman De Graef]