Het boek van poes

Nog voor ze in de eerste klas starten met het grote leesavontuur, tonen de meeste vijfjarigen interesse voor cijfers en letters. Ze 'tekenen' hun eigen naam en die van de gezinsleden, ontdekken letters die ze al kennen in reclameboodschappen en op de etiketten van etenswaren. Vaak kennen ze de tekst in veelvuldig voorgelezen prentenboeken feilloos van buiten en geven ze de indruk dat ze het boek al kunnen 'lezen'. Voor die kleuters zijn de 'samenleesboeken' van Maria van Eeden bedoeld, zoals Het boek van poes, Het boek van de hut en Het boek van de fee. Beurtelings lezen een ervaren lezer en de kleuter zelf een pagina uit het boek. Op de rechterpagina's staan naast een prentje eenlettergrepige woorden die de kleuter vrij snel zal herkennen en memoriseren. De afbeeldingen naast de woorden vind je telkens terug in de grotere illustraties bij de teksten.
De linkerpagina's zijn voorleespagina's. De teksten hier zijn leestechnisch ook nog heel eenvoudig, ze bevatten doorgaans eenlettergrepige woorden en er staan geen hoofdletters in. Wellicht wil de auteur dat snelle kleuters ook uit deze pagina's al wat woorden oppikken. Het woord dat op de rechterpagina staat, komt trouwens ook voor in de tekst op de volgende linkerpagina. Vijfjarigen kunnen echter moeiteloos inhoudelijk complexere verhalen aan, met een rijkere taal dan de zinnen die deze voorleespagina's bieden, zoals: "Fik zit voor zijn hok. / ik help je wel, poes, zegt fik. / ik roep je jong wel. / mijn stem doet het goed."
In Het boek van poes brengt Van Eeden een eenvoudig dierenverhaaltje waarin een kat haar jong niet kan roepen omdat ze haar stem kwijt is. Achtereenvolgens willen een hond, een kip en een koe haar helpen. Natuurlijk krijgen ze geen reactie van het verdwenen poezenjong, maar komen de eigen jongen op hun geroep tevoorschijn. De boer heeft een oplossing voor het probleem. Hij geeft poes een das voor rond haar hals. Zo wordt haar stem snel beter en kan ze zelf haar jong roepen. Het jonge poesje komt, maar het zorgt ook voor een verrassing.
De uitgebreide tekst op de linkerpagina klinkt vrij vlot, ondanks de korte zinnen en het beperkt aantal woorden en lettergrepen. De originele tekeningen van Jan Van Lierde vormen een mooi geheel met het verhaal. De illustraties helpen in de eerste plaats om het tekstbegrip te bevorderen. Dergelijke samenleesboeken stimuleren kleuters om woorden en letters te leren. Ze bieden tal van oefenkansen om, via de afbeeldingen, de letters in kadertjes die samen een woord vormen én de bijbehorende langere tekst, inzicht te krijgen in de koppeling van klanken en letters. Leestechnisch gezien is er niets aan te merken op dit materiaal. Leren lezen is een proces waarbij kinderen uiteindelijk onbekende woorden kunnen decoderen. Echt lezen is echter niet alleen woorden decoderen. Het betekent ook gevoelens, wensen van de personages en een verhaallijn herkennen. Kinderen moeten in de eerste plaats de functie van het lezen ontdekken en daarvoor hebben ze, naast de teksten van de leesmethode en andere leestechnisch aangepaste boeken, zoals deze samenleesboeken, vooral mooie, rijke, complexere teksten in voorleesverhalen en prentenboeken nodig. [Anita Wuestenberg]