Elfenwinter

Fantasy is al enkele jaren aan een overduidelijke opmars bezig en de Nederlandstalige markt wordt meer dan ooit overspoeld door vertaling van zowel oud als nieuw werk. Fantasy is geen nieuw genre. In feite kan het bogen op een traditie die, met enige goodwill, teruggaat tot Homeros' Odyssea. Door de eeuwen heen zijn er steeds werken te vinden die de tand des tijds hebben doorstaan: Beowulf, The Faery Queene, de Kalevala (de verzameling Finse sagen en ontstaansmythen). In de 20e eeuw is er natuurlijk Tolkiens In de ban van de ring, en de apotheose is Peter Jacksons majestueuze verfilming, die heeft aangetoond dat fantasy populairder is dan ooit. De films zijn wellicht aangepast aan de tijd, met de nadruk op de veldslagen, maar ze behouden wel de essentie van het verhaal en hebben, net als de boeken, een standaard gezet voor fantasy-verfilmingen. Gelukkig worden in de meeste gevallen enkel de kwaliteitsseries vertaald, maar verkoopsgebonden succes is niet altijd gelijk aan kwaliteit.

Bernard Hennens boeken De elfen en Elfenwinter en Markus Heitz' reeks 'De dwergen' zijn relatief nieuwe reeksen, en zoals de naam al duidelijk maakt, zijn de hoofdpersonen rassen die Tolkiens Midden-Aarde bevolken. Bij Heitz zijn het dwergen, mensen, elfen en alfen (de duistere variant van de elfen) die de plak zwaaien, in een wereld waar ook magie een rol speelt. Daarnaast wordt de wereld bevolkt door allerlei niet nader benoemde wezens van de duisternis. De hoofdpersoon uit deze reeks is de dwerg Tungdil Goudhand, die in de eerste paar delen aan het profiel van heroïsche held voldoet: na afloop doet hij afstand van zijn heldenstatus en wil hij een rustig leven leiden. In dit opzicht valt Heitz te vergelijken met Tolkien. In Het lot der dwergen heeft de verloren gewaande held Tungdil als bij wonder een tweehonderdjarige opsluiting tussen de wezens van het duister overleefd. Deze gruwelijke gevangenschap heeft hij niet zonder kleerscheuren doorstaan. Enkele van zijn vroegere bondgenoten twijfelen eraan of hij het wel werkelijk is. Tungdil heeft ook een magisch harnas bemachtigd dat hem tegen magie beschermt en hem bovennatuurlijke krachten lijkt te geven. Nu zijn opsluiting ten einde is, staan ook de wezens van het duister op het punt om de wereld onder de voet te lopen. Om dit te voorkomen trekken Tungdil en Woestling erop uit om een leger op de been te brengen en hun tegenstanders zoveel mogelijk te verzwakken.

In Hennens Elfen-saga zijn de hoofdrolspelers de elfen, in een wereld die verder bevolkt is met centauren, trollen, kobolden, holden en mensen. Al de fantasyrassen zijn kinderen van een oud en verdwenen ras, de Alfen. De mensen in deze wereld komen uit het ruige Noordland, met zijn fjorden, ontembare natuur en oude goden. Hun wereld is door een dun vlies gescheiden van de wereld van de Alfenkinderen. Op bepaalde plekken liggen beide werelden zo dicht bij elkaar, dat men de leegte die tussen de werelden ligt door middel van alfenpaden kan overbruggen. De meeste alfenkinderen leven in harmonie samen. Enkel de trollen laten hun gewelddadigheid de vrije loop en zij zijn erop uit om de elfen te verslaan. Waarom dit zo is, wordt in het tweede deel, Elfenwinter, uit de doeken gedaan. Er wordt een aanslag beraamd op de elfenkoningin Emerelle. Ze wordt zwaar gewond, maar Ollowain, haar zwaardmeester, weet haar in veiligheid te brengen in de wereld van de mensen. Er wordt een bondgenootschap gesmeed tussen elfen en mensen, waarna de mensen de elfen te hulp snellen. Door het spel met de tijd in het eerste deel, is het onduidelijk wanneer dit tweede deel zich net afspeelt. Echt noodzakelijk is deze kennis echter niet, want buiten enkele personages uit het vorige deel, staat dit boek op zichzelf. De personages worden nu grondiger uitgewerkt en je komt veel meer te weten over de elfen zelf. De trollen nemen ook hier de rol van antagonist op zich, en dat doen ze met verve. Ze zijn niet langer een ongeorganiseerde bende, maar een tegenstander om rekening mee te houden. Hennen bevindt zich veel meer dan Heitz in de high-fantasytraditie (waartoe bv. ook In de ban van de ring behoort, en waarin de strijd tussen goed en kwaad centraal staat) ? en de held van de mensen, Alfadas, wordt tot koning van het Noordland gekroond. De nadruk ligt ook erg sterk op de gevechten, die Hennen met gusto beschrijft. De verwarring, chaos, bloederigheid en gruwel van de veldslagen komen werkelijk tot leven en doen hun werk in het verhaal. Ook de relaties tussen de personages zijn goed uitgewerkt en als lezer voel je met hen mee en je vreest voor hun leven. Hennen heeft geen medelijden met zijn protagonisten en hij sleurt de lezer in de actie. Bij Heitz is de afstand groter, zijn stijl is beschrijvender en bezondigt zich ook regelmatig aan gemeenplaatsen als "ze deden het nodige", en hij vertelt de lezer net iets te vaak: "dat was een moeilijke reis". Maar trouwe fans van Tungdil zullen ongetwijfeld willen weten hoe het met de professor afloopt, en voor al wie een schitterend avontuur wil beleven, wordt de 'Elfen'-saga van Hennen meer dan warm aanbevolen. [Bert Jacobs]