De reisgenoten

Er bestaat al jaren een ongeschreven marketingwet dat als een boek verfilmd wordt je een editie moet uitbrengen met foto's uit de film, of op zijn minst een filmcover. Met het eerste deel van In de ban van de ring, 'De reisgenoten', is het niet anders. En men heeft zelfs de Engelse overkoepelende titel erop gezet: 'The Lord of the Rings'. En meteen is het de derde cover die dit werk dit jaar meekrijgt. Aan het binnenwerk is helemaal niets veranderd, behalve dat deze filmeditie vermeld wordt als 48e druk. De tekst is die van de herziene vertaling van Max Schuchart uit 1997. Eerder al, in 1980, had Schuchart de wijzigingen doorgevoerd die Tolkien aan het eind van de jaren '60 aangebracht had. De derde herziening bestond vooral in een actualisering van het taalgebruik, wat ik nogal overbodig vind aangezien een archaïserende woordenschat zeer goed past bij het fantasy-genre. "Vertoornd" veranderen in "boos" vind ik niet echt winst, en ondertussen zijn er ook storende fouten ingeslopen. Daarbij komt dat enkele inconsequenties nog steeds niet verbeterd zijn: Fatty Bolger wordt vertaald als Dikkie Burger, terwijl elders de familienaam Bolger vertaald is als Bolder, terwijl de Burgers in het Engels Burrowses heten.

De reisgenoten begint na een ietwat vreemd aandoende proloog, als een kinderboek. Maar wanneer Bilbo verdwijnt en zijn neef Frodo met de vreemde ring achterlaat, licht Gandalf hem in over de ware aard van het kleinood en de noodzaak om de ring te vernietigen op de plaats waar hij lang geleden gesmeed is. Frodo vertrekt met enkele vrienden Hobbits, maar stelt al snel vast dat de weg met moeilijkheden bezaaid ligt en niet iedereen zijn queeste gunstig gezind is. Zwaar gewond bereikt hij het Elfenhuis Rivendel, waar een reisgenootschap van Hobbits, mensen, een elf, een dwerg en de tovenaar Gandalf samengesteld wordt om Frodo verder te begeleiden. Maar al snel na het vertrek duiken nieuwe problemen op.

Deze filmeditie is dus geen aangepaste tekst ter gelegenheid van de film en wie eerst de film ziet en daarna pas het boek leest, zal vaststellen dat het begin bij Tolkien veel uitgebreider is en dat de hoofdstukken vijf tot acht uit het eerste boek ('Oude Woud', 'Tom Bombadil', 'Grafheuvels') in de film ontbreken. [Johan Vanhecke]