Verhalen van het Pajottenland

Beeldend kunstenaar Koenraad Tinel en schrijver Stefan Brijs sloegen de handen in elkaar bij de realisatie van Verhalen van het Pajottenland. Tinel, die al meer dan een halve eeuw in het Pajottenland woont en werkt, is de verhalen nooit vergeten die worden doorverteld in dorpen waar de tijd vaak is blijven stilstaan. In aangrijpende tekeningen die de tragiek blootleggen van de betrokken figuren, voert hij de kijker mee in een wereld die bol staat van de onuitgesproken emoties. Tinel suggereert meer dan hij toont. In grove penseeltrekken zet hij de contouren neer van personages en landschappen: geen tot in het detail uitgewerkte gezichten, maar schaduwachtige verschijningen, ondoorgrondelijk zoals de mensen uit de dorpen van het Pajottenland zijn. Het gaat hier overigens over mensen die aan handen en voeten gebonden zijn aan de streek en het dorp waar ze wonen, maar in de beslotenheid ervan elk voor zich toch een geschiedenis met zich dragen: de gewezen Oostfrontstrijder Kornil bijvoorbeeld, die beide benen verloor op het slagveld en nu als tuinman werkt in een klooster; of de postbode Kornil die ladderzat zijn nieuwjaarsronde afwerkt, maar precies dan zijn verdriet verwoordt over zijn zieke vrouw. Schijn en werkelijkheid lopen door elkaar heen en Tinel weet die antithese treffend te vatten in zijn tekeningen, die het ruwe, ongepolijste leven in beeld brengen.
De opgave van Stefan Brijs om de verhalen onder woorden te brengen, was niet voor de hand liggend, zeker in combinatie met het beeldend werk van Tinel. Brijs heeft duidelijk begrepen tot waar precies hij kon gaan met zijn teksten: geen ‘verliteratuurde’ benadering, maar in hun beknoptheid lijken de zinnen aan de grond van het Pajottenland ontrukt, ze geven de lezer het gevoel dat ze recht uit de mond van de personages zijn geplukt. Als je het kunt zeggen met twee woorden, hoef je geen derde meer. In de manier waarop mensen de verhalen doorvertellen, leeft meer onder de woorden dan in wat echt wordt gezegd. Wat Tinel suggereert in zijn tekeningen, wordt — gelukkig maar — niet ‘gezegd’ door Brijs. Woord en beeld gaan op die manier op een totaal eigen en veelzeggende manier samen in deze mooie uitgave. [Jooris Van Hulle]