En finir avec Eddy Bellegueule : roman

Édouard Louis was het voorbije weekend een van de vedetten op de Foire du Livre in Parijs. De 21-jarige Franse debutant werd er niet alleen omstuwd door lezers die hun boek wilden laten signeren, maar ook door journalisten, fotografen en cameraploegen.En finir avec Eddy Bellegueule is immers een sensatie - een literaire sensatie die jammer genoeg ook voer is voor sensationele journalistiek.

' De mon enfance je n'ai aucun souvenir heureux.' De eerste zin is droog en kort, maar komt frontaal aan. Eddy Bellegueule is een jongetje dat anders is, meisjesachtig, fragiel, intelligent ook; hij valt op in het milieu waarin hij opgroeit, een uitzichtloos gat in Picardië, bevolkt door arbeiders en werklozen, waar machogedrag verheerlijkt wordt en vrouwen hun plaats moeten kennen. Huiselijk geweld (verbaal en fysiek), kleine criminaliteit, drankmisbruik, racisme en homofobie bepalen er de kwaliteit van het leven.

Eddy ondergaat de marginaliteit en het isolement, laat zich door de bullebakken op school vernederen. Hij probeert wanhopig te conformeren, normaler dan normaal te worden, om vooral geenpédé te zijn, geengonzesse meer te worden genoemd, geenpédale, geentantouse. De situatie is uitzichtloos, hij voelt zich meer en meer uitgesloten, tot het lyceum in de verre grote stad hem de kans biedt te ontsnappen en zichzelf te leren zijn.

Urgentie

En finir avec Eddy Bellegueule doet wat de titel zegt: het hoofdpersonage trekt een streep onder zijn verleden; hij rekent af met zijn omgeving, maar ook met zijn oude zelf. De roman is een meedogenloos hard, en op een eigenaardige manier ook een liefdevol portret van een dorp en een gezin waarin geen plaats is voor een kind dat anders is.

Het is een klassiek, universeel thema, maar zo krachtig en lenig verwoord, zo rauw en kaal geschreven dat de authenticiteit ervan afdruipt. Dit is zeker geen volmaakt boek, maar wel een dat geschreven moest worden - je voelt de urgentie in elke zin. De Franse pers is terecht onder de indruk: 'een vuistslag', 'een klap in het gezicht'; de auteur is als 'een komeet'; zijn roman 'doet je naar adem happen', laat je 'verbluft' en 'in de war' achter.En finir avec Eddy Bellegueule is nu al een van de literaire sensaties van 2014 in Frankrijk. Het boek voert de bestsellerlijsten aan; er gingen volgens sommige bronnen 160.000 exemplaren over de toonbank. De vertaalrechten zijn inmiddels aan dertien landen verkocht.

Autobiografie

Sensatie en succes veroorzaken ook in de literatuur ongezonde belangstelling. Ook al staat er 'roman' in rode drukletters op het voor- en achterplat vanEn finir avec Eddy Bellegueule, toch heb je snel door dat dit doorleefde boek autobiografisch moet zijn. Édouard Louis steekt dat niet weg, integendeel, maar voorts moet zijn lezer genoegen nemen met de summiere flaptekst. Dat de auteur 21 is en dat hij al een boek samenstelde over de socioloog en filosoof Pierre Bourdieu, bij de Presses Universitaires de France.

Édouard Louis had blijkbaar niet vermoed dat zijn roman hem ook zo kwetsbaar zou maken, dat hij zich op het Salon du Livre genoodzaakt zou voelen de journalisten te negeren. Een deel van de Franse pers heeftEn finir avec Eddy Bellegueule immers als een realityshow geïnterpreteerd. Journalisten van een regionale krant en van het bladLe Nouvel Observateur achtten zich zelfs geroepen als literairefact checker te werk te gaan en begaven zich als toerist naar het rampgebied in Picardië.

Not amused

De onthulling dat de auteur, Édouard Louis, tot vorig jaar officieel Eddy Bellegueule heette, bevestigt het autobiografische karakter van de roman - en maakt de titel alleen maar prangender. Maar voegt het iets toe aan het boek dat je weet dat Eddy's dorp 'in het echt' Hallencourt heet en dat de sénateur-maire verontwaardigd is? Dat de bullebakkenschool eigenlijk het Collège des Cygnes in Longpré-les-Corps-Saints is en dat de directrice zich meent te herinneren dat Eddy wél populair was? Doet het iets af aan de literaire kwaliteit van het boek dat de moeder, 'Monique M.',not amused is en ontkent dat ze homofoob en racistisch is, dat ze geen doodgeboren foetus doorgespoeld heeft.

Enkele dorpelingen dreigen met een rechtszaak. Ze begrijpen blijkbaar één fundamenteel ding niet: Édouard Louis heeft zijn werkelijkheid een literaire vorm gegeven. Die vorm is niet noodzakelijk de waarheid, laat staan hun waarheid. Dat is zijn recht als romanschrijver, het recht ook om de lezer een vuistslag te geven.

ÉDOUARD LOUIS

En finir avec Eddy Bellegueule.

Le Seuil, 220 blz., 17 ?.

Verschijnt in het najaar in het Nederlands bij De Bezige Bij Antwerpen.

De auteur: een 21-jarige Franse debutant, student geschiedenis en sociologie.

Het boek: een afrekening van een homoseksuele jongen met het marginale milieu waarin hij opgroeide, en met zijn oude zelf.

ONS OORDEEL: een boek dat geschreven moest worden, dat voel je aan elke zin.

¨¨¨¨è

Peter Jacobs ■