Biljarten om half tien : roman

In krap 300 pagina's wordt de geschiedenis van drie generaties van het (Keulse) architectengeslacht Fähmel beschreven. Zij weerspiegelt zestig jaar gevoelige Duitse geschiedenis. Vertelmoment is 6 september 1958, de dag dat de oudste Fähmel, Heinrich, tachtig wordt. Hij bouwde de St. Antoniusabdij, zijn eerste grote opdracht en zijn trots, die door zijn zoon, Robert, vier dagen voor het einde van de Tweede Wereldoorlog in de lucht geblazen wordt en door diens zoon Joseph weer zal worden herbouwd. Hoewel Heinrich Böll (1917-1985) 'het naoorlogse geweten van Duitsland' genoemd wordt, maakt hij zich er allerminst gemakkelijk vanaf met zijn ideologiekritiek. De ingewikkelde (modernistische) vertelstructuur moet wellicht de complexiteit van de ideeën weerspiegelen, maar komt de leesbaarheid van het verhaal niet ten goede, dat moet echt 'veroverd' worden. Duidelijk is in ieder geval dat Böll behalve de nazi-ideologie ook het gemak hekelt waarmee de meelopers uit de oorlogstijd 'vooruitkijkend' de democratie omarmen en weer op het pluche terechtkomen, zoals Roberts klasgenoot Nettlinger. Met een nawoord van Arjan Peters. Prachtige uitgave, fraai omslag.