Pandora

Zowel Pieter Aspe als Deflo hebben, elk op hun manier, voor een boeiende Vlaamse voorjaarsthriller gezorgd. De een met veel humor, de ander met wat meer horror. Maar allebei met veel spanning.

Er is Pieter Aspe (50) weleens verweten dat hij de plot van zijn misdaadromans soms erg ingewikkeld maakt en dat hij een complexe structuur verwart met spanning. Van Pandora, de twaalfde thriller in de reeks met Van In, Versavel en Hannelore Martens, kan dat helemaal niet worden gezegd. Het verhaal getuigt van een verrassende eenvoud en het is ook bijzonder spannend. De eenvoud van het verhaal krijgen we al vanaf de eerste zin mee. "Herinner jij je de tarotmoorden nog?", zo vraagt Van In aan zijn assistent Versavel. En de Brugse politiemensen duiken in een zaak die twintig jaar oud is en nooit werd opgelost. Waarom ze dat doen? Omdat Van In zich verveelt en zijn collega gewoon meesleurt in het avontuur. Meer moet dat niet zijn. Het lijkt wel de start van een verhaal van Oom Wim of Suske en Wiske. Een perfecte start, want Aspe neemt ons bij de hand en laat ons pas na meer dan honderdvijftig bladzijden even los om daarna weer voor vuurwerk te zorgen.
In een periode van nauwelijks een week zijn twintig jaar geleden in Brugge drie moorden gepleegd. Een pastoor, een politicus en een kolonel werden neergeschoten. Telkens op dezelfde manier: twee kogels in de borst, een derde in het hoofd. Een tarotkaart lag naast het lijk. De zaak gaat binnenkort verjaren. Als Versavel en Van In het onderzoek nog eens overdoen, blijken ze de doos van Pandora geopend te hebben. In de Griekse mythologie was dat een mooie godin die onder de mensen kwam met een doos vol onheil. Toen ze die doos uit pure nieuwsgierigheid opende, verspreidde zich alle mogelijke ellende op aarde. Alleen de hoop bleef achter. Het onderzoek van Versavel en Van In heeft duidelijk een paar mensen zenuwachtig gemaakt en er gebeuren nog een paar moorden. Op dezelfde manier als twintig jaar geleden.
Pandora is intussen de twaalfde misdaadroman van Pieter Aspe. Een roman als de andere in de reeks? Natuurlijk zijn er gelijkenissen. Aspe weet blijkbaar goed wat zijn lezers willen. Herkenbaarheid bijvoorbeeld. Zonder Duvel geen Van In. Zonder seks - meer en meer in de reeks - geen soms stormachtige verhouding tussen onderzoeksrechter Hannelore en de commissaris. Maar de herkenbaarheid wordt nooit déjà vu. Hier en daar kruidt Aspe zijn verhaal met een paar komische intermezzo's waarvoor hij maar enkele regels nodig heeft. Mooi is bijvoorbeeld hoe macho Van In midden een actiescène toont hoe je een megafoon moet gebruiken. Of hoe hij ironisch opmerkt dat er in Brugge toch maar weinig moorden gepleegd worden. En dan zijn er de Aspeaanse tussendoortjes als: "Artsen houden ons voor dat koffie drinken een kater niet verhelpt, en ze hebben wellicht gelijk. Het helpt in zoverre, dat je ondertussen geen alcohol meer drinkt." Ook voor wat sérieux zorgt Aspe, met hier en daar een opmerking over moderne slavernij en de uitwassen van het kapitalisme. Voor één gat te vangen is hij zeker niet.

Sluipend gif, de jongste misdaadroman van Deflo (45), begint adembenemend. Hilde Plaetinck, een jonge vrouw, gaat na een bezoek aan de bioscoop naar haar wagen. Op de achterbank van de auto zit een oude vrouw die vraagt of ze een lift kan krijgen. Hilde brengt haar naar huis, merkt dat er iets vreselijk verkeerds aan de gang is en wordt bijna vermoord. De oude vrouw blijkt een man te zijn: Jozef Van Cleynenbreughel. De politie vermoedt te maken te hebben met een mogelijke seriemoordenaar. Van zijn vriendin, Muriel, is het onthoofde lijk in een sluis van het Zennegat opgevist. Vermoord met zevenentwintig messteken. Later is het hoofd in een berm langs de weg weergevonden. En Muriel geleek als twee druppels water op Hilde. Als Van Cleynenbreughel tijdens een gijzeling wordt neergeschoten zijn er geen echte bewijzen tegen de man. Bij rechercheur Dirk Deleu rijzen steeds maar meer twijfels of hij wel schuldig is. Een psychopaat die we kennen uit Naakte zielen, het debuut van toen nog Luc Deflo, is weer komen opdagen. Hij wil zich wreken op de rechercheur. En wie zich nog herinnert hoe het er in Naakte zielen aan toeging (wegkerven van een baarmoeder), mag zich aan veel gruwel verwachten. Onmiddellijk een geruststelling: zonder meteen de meest genuanceerde van de misdaadschrijvers te zijn heeft Deflo zich leren beheersen. Dat bleek ook al uit zijn vorige thrillers, vooral dan uit Kortsluiting waarin hij van binnenuit een boeiend portret tekent van een schizofreen.

Terugkeren naar een personage uit een roman die al vier jaar geleden verscheen, is niet zonder gevaar. Je moet nog even uitleggen hoe het verhaal in elkaar zat en voor wie een goed geheugen heeft is dat al snel ergerlijk. Maar Deflo lost het probleem handig op. Ook al weet de lezer na een tijdje veel meer dan de rechercheurs die met het onderzoek bezig zijn, Sluipend gif blijft boeien. Dat komt door het talent van Deflo om spanning te scheppen op meer dan één niveau.
Hij heeft niet alleen oog voor de hoofdintrige, ook de afzonderlijke scènes krijgen vaak een mooie spanningsboog. Onderzoeksrechter Jos Bosmans, een van de twee protagonisten in de thrillers van Deflo, blijft wat op de achtergrond dit keer. De plot is toegespitst op Dirk Deleu, en die heeft wel heel veel zorgen. Niet alleen professioneel, maar ook privé. Is het kind dat zijn vriendin verwacht van hem? Gaat hij zijn vrouw verlaten? Geen wonder dat hij eruit ziet als "een wandelende hartaanval". Veel actie en spanning, een beetje gruwel in de jongste Deflo. Maar ook wat tederheid en romantiek. Zelfs wat humor: in een café hoor je iemand zeggen "De klant is Keuninck". Met de geloofwaardigheid heb ik het wat lastig, maar er bestaan slechtere recepten voor thrillers.