Vuile handen
J.J. Voskuil
J.J. Voskuil (Auteur), Detlev Van Heest (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Van Oorschot, 2014 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 9676 |
30/06/2014
Met zijn zevendelige reeks ‘Het Bureau’ bereikte J.J. (‘Han’) Voskuil een ongeëvenaard groot lezerspubliek. Velen herkenden zichzelf in zijn alter ego Maarten Koning, die tot aan zijn pensionering op het Bureau werkte (het Nederlandse Instituut voor Dialectologie, Volks- en Naamkunde, thans gekend als het Meertens-instituut). Voskuil gaf een scherpe en ongenadige analyse van de situatie van een man die zich geestelijk gevangen voelt in zijn werk als zogenaamde ‘wetenschapper’. Dat zijn humeur ook afstraalde op zijn vrouw Lousje, die in de romancyclus optreedt onder de naam Nicolien, is nauwelijks een verrassing. Diezelfde Lousje speelt de hoofdrol in het eerste deel van deze nieuwe Voskuil-publicatie. Detlev van Heest, om den brode parkeerwachter, raakte door zijn interesse voor Voskuils oeuvre bevriend met het echtpaar, en besloot de hoogbejaarde weduwe te interviewen over de manier waarop zij en haar man de jaren vijftig beleefden. Onder de titel Het mislukte leven brengt Van Heest het relaas van hun gesprekken. Lousjes geheugen laat haar wel eens in de steek, maar dan ‘vertelt’ ze over de dagboeken van haar man (die overigens pas in 2016 openbaar gemaakt mogen worden). Ze blijft maar herhalen dat de tijden niet meer zijn wat ze ooit waren (en die veranderingen kan ze niet appreciëren). Ook schaamt ze zich omdat ze nu kan genieten van de materiële welstand die Hans schrijven haar heeft bezorgd, hoewel ze altijd samen hebben vooropgesteld dat ze arm wilden blijven. Een schaamte die zelf zo ver gaat dat ze durft te veronderstellen dat Han wel eens gelukkiger had kunnen worden als hij met zijn eerste liefde was getrouwd. Ten slotte heeft ze het er nog steeds moeilijk mee dat Han, zo zegt ze, door iedereen werd verraden: ‘eerst door zijn vrienden, toen door zijn collega’s en uiteindelijk ook door zijn uitgeverij, die rijk geworden is van zijn boeken’. Dat haar man in die crisisjaren vijftig, toen hij besloten had zijn baan in het onderwijs op te geven, tegen zijn zin in recensies begon te schrijven voor een aantal bladen, wordt door Lousje niet als een zegen voor hun huwelijk gezien.
In het tweede deel wordt een aantal van deze stukken bijeengebracht, die Voskuil schreef voor Propria Cures, Nieuwe Rotterdamse Courant en Literair Paspoort. Voskuil bespreekt vooral Duitstalige auteurs en van de harde aanpak, waarover Lousje het heeft in haar gesprek met Van Heest, is weinig te merken. Uiteraard scoort niet elk boek dat aan bod komt en valt niet iedere auteur die door Voskuil wordt geportretteerd bij hem in de smaak, maar al bij al blijft de benadering ‘beleefd’ en beschaafd. Voskuil heeft een duidelijke voorkeur voor auteurs in wie hij zichzelf als mens en als schrijver terugvindt: Franz Kafka, Robert Musil, Stefan Zweig. Over die laatste noteert hij: ‘Zowel zijn ideeën als zijn houding zijn te verklaren uit de omstandigheid dat hij meer dan iemand anders, door het milieu en de tijd waarin hij opgroeide, toeschouwer was'. En dat geldt ook voor Voskuil zelf. [Jooris Van Hulle]
Dr. E.A. van Kemenade
Dit boek bestaat eigenlijk uit twee delen. Het tweede deel 'Ik ben ik niet' betreft honderdvijftig pagina's artikelen die J.J. Voskuil schreef in de jaren vijftig in tijdschriften als Propria Cures, Literair Paspoort en in de Nieuwe Rotterdamse Courant. De meeste van deze heruitgaven zijn scherpe, soms vernietigende recensies van literatuur, veel Duitstalig, een enkele Engelstalig. Er is een artikel bij 'voetbalmoe' over de academische wereld, dat alleen al de moeite waard is en meer dan vijftig jaar na publicatie nog niets aan zeggingskracht over de perversiteiten op universiteiten heeft ingeboet. Het eerste deel is een interview dat Detlev van Heest, vriend van de Voskuils, hield met Lousje Voskuil, zijn weduwe. Het interview moet een beeld geven van de mentale toestand waarin de schrijver zich bevond in de periode dat hij de betreffende recensies schreef. Lousje is inmiddels bejaard en de interviewer heeft haar verhaal en de voortdurende herhalingen ('Het was toch beter geweest, als we in Groningen waren blijven wonen') letterlijk weergegeven. Dat maakt het authentiek, maar niet leesbaarder.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.