Terugblik Veiliger Internet Week #VANRSL: 6 tips!

Van 6 tot en met 11 februari 2023 wapenden ARhus, Politiezone RIHO, stad Roeselare en heel wat lokale partners, Roeselare (en omstreken) tegen cybercriminelen. De hele week stonden er workshops, infosessies, quizzen, … voor groot en klein op het programma. 6 dagen; 6 tips om te onthouden én heel wat interessante tools om mee aan de slag te gaan. ARgonaut Sandra zet ze voor jou op een rijtje. Geef cybercriminelen geen kans! 

1. Geef je wachtwoorden en codes nooit door!

Bekijk het nieuwsfragment: Oplichting via internet: aantal meldingen is topje van ijsberg | Focus en WTV (focus-wtv.be)

"Mag ik eens de code van jouw bankkaart?" met deze sensibiliserende vragen trokken we op 7 februari naar de markt. Gelukkig antwoordde iedereen volmondig “nee”. Ook toen Elyse en Ulrike van Politiezone RIHO tijdens de Safety first-workshops de lagere schoolkinderen naar hun wachtwoord vroegen, antwoordden de meesten met een bedenkelijke blik: “Dat ga ik niet zeggen, hoor!”

Maar wat doe je in een situatie waarin je minder op je hoede bent? Febelfin, de koepelassociatie van de banken, waarschuwt voor kluisrekeningfraude. Criminelen worden dag na dag gewiekster: ze bellen je op – zelfs schijnbaar met het nummer van jouw bank- en doen zich voor als een bankbediende die jou wil beschermen tegen verdachte transacties. Daarvoor hebben ze dringend jouw code nodig en zullen ze jou helpen door jouw computer over te nemen of vragen jou om je geld over te schrijven naar een nieuwe, veilige rekening.

2. Wees alert voor phishing

Phishingmails en valse SMS’en zijn soms maar door kleine details te herkennen. Cybercriminelen bootsen berichten van de overheid, banken, itsme, pakketbezorgers, energieleveranciers, incassobureaus,… maar al te graag na. Wees alert en klik niet op links!

Is een voorstel te mooi om waar te zijn, dan is het ook meestal niet waar!

Ruth Verhaeghe van Febelfin gaf tijdens de Facebook live sessie ‘Van phishing tot kluisrekeningfraude’ (tip: Spoel het wachtfilmpje door tot 6u28) niet alleen een overzicht van allerhande fraudevormen, maar deelde ook concrete tips om phishingberichten te herkennen:

• Onverwacht: Krijg je zonder reden een bericht van deze afzender: je kocht niets, had lang geen contact, enz.
• Onrealistische voorstellen een spaarrekening met 8% rendement.
• Onbekend: Controleer het e-mailadres wanneer je de afzender niet kent, bv. door het te Googlen.
• Toch wordt er vaak geloofwaardigheid en bekendheid geveinsd, bv. door de identiteit van gekende personen, overheden of instellingen te misbruiken. Door logo’s of slechts licht afwijkende e-mailadressen of websites te gebruiken, denk je met de echte persoon of organisatie te maken te hebben.
• Tijdsdruk: de situatie is zogezegd dringend.
• Angst: Je wordt bang gemaakt voor de gevolgen als je niet handelt (bv. Je zal een som geld mislopen.)
• De aanspreking is meestal onpersoonlijk (bv. ‘Beste’ of ‘Geachte’) in plaats van jouw naam.
• Details ontbreken, bv. er zijn geen details van de factuur die nog betaald moet worden.
• 

  Taalfouten: Lees goed na, want ook dit kan een teken zijn.

• De link waarop je moet klikken is niet van de organisatie. Tip: Zweef (niet klikken) met je muis over de link. Is de domeinnaam, het woord voor .be, .com, .eu, .org, … en voor de allereerste slash “/”, niet de naam van de organisatie? Klik dan niet!
  - Echt: Bij de link www.safeonweb.be/tips is het domein safeonweb.
  - Vals: Bij de link www.safeonweb.tips.be/safeonweb is ‘tips’ het domein. Dit bestaat niet echt.

Extra TIP: De Safeonweb-app waarschuwt jou! Naast deze app bestaat er ook een Safeonweb-extensie voor internetbrowsers die aangeeft hoe betrouwbaar een website is. Uiteraard blijft het ook belangrijk om zelf kritisch en waakzaam te blijven.

• voor Chrome: Lees hier hoe je de safeonweb-extensie kunt installeren in Chrome. 
• voor Edge: de extensie vind je in de Chrome Web Store (dus niet via de Edge Web Store)

3. Gebruik sterke wachtwoorden

Wachtwoorden zijn een goedkope en eenvoudige manier om je op het internet te identificeren. Maar voor het huidige internet zijn simpele wachtwoorden niet veilig genoeg meer.

TIP: Test via deze website hoe lang het duurt om jouw wachtwoord te kraken (Engelstalig).

Lesgever Robin van LIGO Midden- en Zuid-West-Vlaanderen gaf op RSL Op Post wijze lessen mee en ook de Digidokter van Avansa gaf zijn remedies prijs bij ARhus:

• Een veilig (‘sterk’) wachtwoord bevat een complexe opeenvolging van minstens 15 tekens: (hoofd)letters, cijfers en leestekens.
• Vermijd te achterhalen combinaties zoals jouw naam, woonplaats, bedrijf, … of woorden uit een woordenboek.
• Hergebruik wachtwoorden niet, zeker niet bij belangrijke websites met privacygevoelige info of betaalgegevens.
• Wijzig je wachtwoord elk jaar.
• Weinig inspiratie? Gebruik een programma voor het generen van sterke wachtwoorden zoals deze tool van Norton of maak een creatieve wachtwoordzin: vervang a door @, e door 3, i door 1 of !, h door #,… Bv. Lik3_M3_Fan_4EvA! uit de Kahoot-quiz van Politiezone RIHO.
• Vind je het ook zo moeilijk om al die verschillende wachtwoorden te onthouden? Gebruik een veilige wachtwoordkluis van bv. Norton of Dashlane.

4. Schakel 2-stapsverificatie in en gebruik itsme

“Het eerste wat ik daarna deed, was tweestapsverificatie inschakelen. Want dat had ik nog niet. Ik had wel een sterk wachtwoord, maar dat bleek helaas niet genoeg.”, getuigt Ann-Sophie Dewyse, wiens Instagrampagina met meer dan 6000 volgers gehackt werd.

Met 2-stapsverificatie kan je ongewenste personen buiten houden, zelfs al kennen ze je wachtwoord, want de tweede stap kunnen ze niet uitvoeren. Die tweede stap kan zijn:

• Een code doorgeven die je via sms of mail krijgt.
• Jouw vingerafdruk, iris- of gezichtsscan gebruiken.
• Een bevestigingsapp gebruiken zoals itsme.

Allemaal zaken die alleen jij hebt, bent of weet.

2-stapsverificatie kan je zelf vrijblijvend instellen op jouw sociale media accounts of andere websites (Safeonweb legt het uit). Ons advies: doe het nu! Op overheidwebsites zoals mijnburgerprofiel.be en ook bij banken is het verplicht. Ook al voelen klanten die extra veiligheidsstap soms aan als vertragend en overbodig, banken willen onder andere op deze manier de veiligheid bij online bankieren hoog houden. Daarnaast monitoren ze ook transacties. Op deze manier worden 75% van frauduleuze overschrijvingen gedetecteerd.

Niet alleen de lokale bankiers van KBC Bank & Verzekering, ING en BNP Paribas Fortis, maar ook Jan (Jantje) Meulebrouck van CVO Creo stelden ons gerust: Jouw bankapp kan je beschouwen als je digitale portefeuille. Maar dan veiliger: want niemand kan erin zonder inloggegevens. En bankieren via jouw smartphone is minstens even veilig als via jouw computer.

5. Denk na over welke digitale sporen jij achterlaat

Nee, ook al hadden Howest Cybersecurity Professional-docenten Gene en Tijl een glazen bol bij, ze hebben geen zesde zintuig zoals de man in dit filmpje laat uitschijnen. Met de handige tool haveibeenpwned.com voorspelden ze welke van jouw e-mailadressen en telefoonnummers er in het verleden gelekt zijn.

Check het ook zelf! Staat jouw e-mailadres ertussen? Ga dan meteen aan de slag:

• Verander het wachtwoord op de gelekte website én ook op andere websites waar je het hergebruikte.
• Gebruik je het ook niet meer? Dan kan je het ook verwijderen.

Docent Jürgen Vergote van CVO Scala waarschuwde met deze tips om onze digitale sporen op sociale media te beperken:

• Zet jouw accounts privé in plaats van openbaar.
• Accepteer geen vriendschapsverzoeken van mensen die je niet kent. Oplichters maken soms gebruik van nepaccounts.
• Controleer je de privacy-instellingen van jouw sociale media.
• Meld je steeds af van een toestel dat je met anderen deelt. 
• Denk na welke data je deelt met apps en welke toestemmingen je geeft.

6. Spreek erover!

Ouders
Voor CCG (Centra Geestelijke Gezondheidszorg) Largo is samen met je tiener(s) praten over hun digitale leefwereld (gaming, sociale media, …) de sleutel. Vanuit die vertrouwde context kan je afspraken maken en regels bepalen (bv. via het schermcontract van Mediawijs). Parental control tools zoals Family link werken ondersteunend.

Kinderen
Politiezone RIHO raadde kinderen aan om een volwassene in vertrouwen te nemen bij online pestgedrag, grooming, (gevaarlijke) challenges … Febelfin gaf hetzelfde advies aan jongeren die benaderd worden om geldezel te worden.

Ook volwassen die verdachte berichten of e-mails krijgen, raden we aan advies te vragen voor het te laat is. Twijfel je of een bericht echt of vals is, of je al dan niet op een link mag klikken, of een bepaalde app veilig is, … Dan kan je terecht in één van de Digipunten in Roeselare.

 “Ik weet dat ik niet op verdachte links mag klikken en ik kan vreemde mails ontmaskeren. Toch hadden hackers me te pakken. Zo zie je maar dat het iedereen kan overkomen.”, zegt Ann-Sophie Dewyse (27). Achteraf waarschuwde ze haar volgers voor dit soort van cybercriminelen en kreeg ze nog van acht personen hetzelfde verhaal te horen. Ook nu krijgt ze soms nog berichtjes: Ann-Sophie, mijn vriend zijn Instagramprofiel is net zoals bij jou toen gehackt. Wat moet hij doen? “Nu alles achter de rug is, ben ik blij dat er niemand schade opgelopen heeft én dat ik anderen die hetzelfde meemaken, kan helpen door hen tips te geven. Maar ik wil mensen ook waarschuwen voor het te laat is.”

Ben je het slachtoffer geworden van cybercriminelen? Heb je iets verdachts meegemaakt? Soms kan het moeilijk zijn om dit toe te geven. Maar door erover te spreken en open te zijn, kan je voorkomen dat anderen hetzelfde meemaken. Doe je verhaal tegen vrienden, familie, kennissen, … Meer info: www.slachtofferzorg.be/oplichting.

“Phishing- en andere verdachte berichten meld je best via Safe on Web (via mail aan verdacht@safeonweb.be). Ben je het slachtoffer van cybercrime? Doe aangifte zodat de politie krachtdadig kan optreden en de misdaad niet ongestraft blijft”, stelt burgemeester Kris Declercq.

Word De Slimste Cybermens #VANRSL!

Wil je testen of je alle tips goed onthouden hebt? En wil je ook jouw vereniging uitdagen? Stad Roeselare ontwikkelde samen met digie.be een leuke quiz rond dit thema die je GRATIS kan boeken! Meer info op de website van Stad Roeselare.

De Veiliger Internet Week #VANRSL is een initiatief van ARhus, Politiezone RIHO en Stad Roeselare i.s.m. CVO CREO en Scala, Dienstencentra Motena, Digipunt RSL Op Post, Digipunt AZ Delta, Febelfin, Huis van het Kind Roeselare, Howest, Ligo MZWVL, Saamo en banken regio Roeselare: BNP Paribas Fortis, ING en KBC Bank  & Verzekering.

De Veiliger Internet Week werd mogelijk gemaakt dankzij de steun van Stad Roeselare en Vlaanderen i.h.k.v. het actieplan Iedereen Digitaal.