Vliegtuigmagneet : gedichten
H.H. Ter Balkt
H.H. Ter Balkt (Auteur), Alfred Schaffer (Samensteller)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : POEZIE : TERB |
Louis Smit
Keuze van honderd gedichten van een schrijver en dichter (1938-2015) die aanvankelijk het pseudoniem Habakuk II de Balker hanteerde. Hij ontving diverse prijzen voor zijn veelzijdige oeuvre. Bekend is zijn voordracht op Poetry International van 'De aardappelsorteermachine'. Werk van hem werd vertaald in onder meer Engels, Duits en Hongaars. Toen hem de P.C. Hooftprijs 2003 werd toegekend, sprak de jury van een ‘recalcitrante toonzetting en sarcastische sneren naar de gemechaniseerde wereld en de roofbouw op de natuur’. Ook deze bundel bevat veel gedichten over bloemen en planten. De samensteller was een tijdlang de redacteur van de dichter, die hij in zijn bewonderende inleiding aanduidt als rebel, buitenstaander en ontregelaar. Veel gedichten geven op de pagina de aanblik van klassieke kwatrijnen, terzinen en hele sonnetten, maar rijm ontbreekt. De uitgave is sierlijk. De inhoud is vrij representatief. Daarom is hij vooral geschikt voor wie kennis wil maken met deze dichter en bereid is wat raadselachtigheid te accepteren.
Janita Monna
2/ei/18 m
Plastic again?' vraagt de jonge meeuw op het plaatje. Zijn kop piept uit boven een oude autoband. Moedermeeuw is net aan komen vliegen en antwoordt, een plastic fles in haar snavel: They were out of fish again. Ik zie de cartoon ergens op Facebook. Maar bij welke dichter las ik vergelijkbare woorden al eens eerder? Inderdaad bij H.H. ter Balkt, in zijn krachtige, omineuze gedicht 'De albatros aan Charles Baudelaire': "De spons heeft het eeuwige leven net zoals / het heelal en de plastic shampooflacon / Machtig stoof onze vlerk over de watervloeren, / en over de westelijke en oostelijke vuilnisbelt / Onze jongen met plastic gevoederd / en ze sterven vóór ze vliegen".
Ter Balkt overleed vier jaar geleden, maar zijn bijzondere oeuvre verdient het om springlevend te blijven. Mooi dus dat dichter Alfred Schaffer een kleine bloemlezing maakte, een persoonlijke keuze uit het werk van Ter Balkt, die in 1969 met 'Boerengedichten' debuteerde.
Rijk, bezield, betrokken, boos, geestig, knorrig - het zijn stuk voor stuk adjectieven die je op zijn poëzie zou kunnen plakken. En weids, want als er een dichter is die laat zien dat het nu nooit losstaat van het toen, dat het hier langs talloze wegen verbonden is met het daar, dan Ter Balkt.
Dichter wiens stem je uit duizenden herkent, alleen al om de manier waarop hij het oude boerenleven bezingt. Ooit elders een aardappelsorteermachine zo tot leven zien komen? "Drie vlakken had hij, van hout / en draad, die schuins dansten, een beetje obscuur." Hij is kritisch op de mens, op de vermeende vooruitgang die op gespannen voet staat met de natuur. Schrijft over hamburgerketen McDonald's: "Dit eethuis wortelt in alle / lengte- en breedtegraden / Zijn lijklucht verdooft de wereld".
Zeker in de selectie die Schaffer maakte, lezen veel van Ter Balkts gedichten als een lesje in geschiedenis. Een wrede les, die laat zien dat de mens bar weinig leert van zijn fouten. Hij herinnert aan de kernproeven op het eilandje Bikini: "Dat waren mooie dagen, voor de ananas voortreffelijk (...) De huizen op Bikini werden in de as gelegd / en de eilandbewoners vertrokken in houten bootjes".
In Ter Balkts poëzie is voor alles plaats, voor Botticelli, voor Westerik en voor voetbal, voor liefde en familie, voor bier en nonnen. Hoge of lage cultuur, het onderscheid bestaat niet en zo kan Shelley opduiken in een gedicht over de bouw van een chipsfabriek. Ter Balkt zou zijn bedenkingen hebben gehad tegen bloemlezingen. Toch is het goed dat Schaffer eigenwijs is geweest, al was het maar omdat de vuistdikke 'Verzamelde gedichten' niet meer leverbaar zijn. Maar het is vooral om wat de dichter zelf ooit zei: "Ik geloof werkelijk dat poëzie iets teweeg kan brengen, dat het mensen op de been kan brengen in tijden van nood."
Ter Balkt is een dichter om nu te lezen.
De Bezige Bij; 128 blz. € 25.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.