Orlando : een biografie
Virginia Woolf
Silvina Ocampo (Auteur), Annelies Verbeke (Nawoord), Jacqueline Visscher (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Orlando, © 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : OCAM |
Marijke Arijs
i /un/18 j
Bij leven stond Silvina Ocampo (1903-1993) in de schaduw van haar beroemde echtgenoot, Adolfo Bioy Casares, diens goede vriend Jorge Luis Borges en haar oudere zus Victoria Ocampo, oprichtster van het toonaangevende literaire tijdschrift Sur. Als jongste van zes zussen uit een steenrijke Argentijnse familie voelde ze zich een buitenbeentje. Dat ze vooral bekend was als echtgenote van, vriendin van, zus van of rijke erfgename, had ze voor een groot deel aan zichzelf te danken, want ze weigerde halsstarrig om interviews te geven. De schrijfster vond dat haar werk voor zichzelf moest spreken, maar haar originele proza ging de lezers en recensenten flink boven de pet. Haar poëzie, die wat conventioneler was, werd meer naar waarde geschat. Haar persoonlijkheid was minstens zo ongrijpbaar als haar verhalen en haar woelige privéleven deed de zaak geen goed. Over haar liefdesaffaires met mannen en vrouwen en over de slippertjes van haar vlinderende echtgenoot deden de wildste geruchten de ronde.
Hoe dan ook, het was een uitstekend idee van uitgeverij Orlando om haar debuut voor het Nederlandstalige publiek te ontsluiten. Vergeten reis wordt tegenwoordig beschouwd als een fundamenteel werk in haar oeuvre, maar in 1937 was de tijd nog niet rijp voor zoveel eigenzinnigheid. Op haar 26ste had Ocampo in Parijs leren schilderen bij Giorgio de Chirico en Fernand Léger, en dat was aan haar beeldende, surrealistisch getinte verhalen te merken. De debutante werd door haar bloedeigen zus neergesabeld in Sur. Victoria Ocampo had moeite met de verrassende beeldspraak, verweet haar zus dat ze hun jeugdherinneringen onherkenbaar had vervormd en stuitte in de bundel tot haar verbazing op 'iemand die zich vermomd had als zichzelf'. Ze begreep niet dat Vergeten reis geen zoektocht was naar de verloren tijd, maar een herschepping, want in Silvina's proza is de verbeelding aan de macht.
Haar verhalen zijn geschreven in een dromerige, dichterlijke taal en beschrijven een bevreemdende werkelijkheid waarin de kinderlijke onschuld wordt vermoord. Ze zijn bevolkt door eenzame kleine meisjes die tevergeefs aansluiting zoeken bij het kroost van het huispersoneel en spelen in landhuizen waar het wemelt van hutkoffers en spiegels. De kindertijd was voor Ocampo een nimmer opdrogende inspiratiebron, maar haar jonge personages zijn allesbehalve onschuldig. Vaak zijn het amorele monstertjes, wreed, moordlustig, suïcidaal of pervers. Ze worden mishandeld of misbruikt, vertikken het om op te groeien of zijn oud geboren. De grotemensenwereld heeft een verwoestende uitwerking op hun kinderziel, maar ook de volwassenen zijn er beroerd aan toe. In het titelverhaal probeert een meisje zich de dag van haar geboorte te herinneren. Haar omgeving onthult haar de waarheid over de bloemetjes en de bijtjes, maar zij houdt wanhopig vol dat pasgeboren kinderen uit Parijs komen, tot haar moeder haar uit de droom helpt en de wereld onherroepelijk wordt onttoverd.
In Ocampo's theater van de wreedheid wordt het macabere niet geschuwd, hoewel horror en humor bij haar samengaan. In 'Het slecht gemaakte portret' vermoordt een dienstmeisje de zoon van haar werkgeefster, waarop de dankbare moeder haar teder omhelst, want ze 'verfoeide kinderen, ze had haar eigen zonen stuk voor stuk verfoeid'. De moeder uit 'De koorddansers' ziet haar beide zoontjes uit het raam springen, maar gaat onverstoorbaar door met strijken, met een glimlach op haar gezicht. Een ware krachttoer is 'De calle Sarandí', het verhaal van een verkrachting, verteld in de eerste persoon door het slachtoffertje, van wie het geheugen sinds het trauma een gatenkaas is geworden.
De bundel drijft op tegenstellingen tussen kinderen en volwassenen, rijk en arm, waanzin en rede. De werkelijkheid wordt indirect waargenomen in spiegels, door ramen, gordijnen of de sluier van de herinnering, en de tijd lijkt niet te bestaan, want de toekomst ligt al besloten in het heden en het verleden is nooit helemaal voorbij. Deze onverschrokken tijdreizigster was een meester in allerlei vormen van transgressie, schrijft Annelies Verbeke in haar nawoord. Voor Silvina Ocampo op 14 december 1993 op negentigjarige leeftijd aan haar einde kwam, schreef ze nog talloze verhalen, romans en gedichten bij elkaar. Weinig tot niets daarvan is in het Nederlands vertaald. De hoogste tijd om daar verandering in te brengen, de wereld is er eindelijk klaar voor.
Vertaald door Jacqueline Visscher, Orlando, 146 blz., 18,50 €.
Oorspr. titel: 'Viaje olvidado'.
(bvm)
rt/aa/01 m
***
Silvina Ocampo (1903-1993) was bevriend met Jorge Luis Borges, getrouwd met een andere auteur, en haar oudere zus Victoria schreef ook. Ze werd geboren in een zeer rijke Argentijnse familie. Dat laat zich aflezen in de setting van haar verhalen (stadsvilla's, landhuizen, parktuinen), maar ook in de luxegoederen en -hobby's van haar personages. 'Vergeten reis', de verhalenbundel waarmee ze in 1937 debuteerde, is nu voor het eerst in het Nederlands vertaald. Een beetje verrassend is dat, want haar vroege verhalen zijn een stuk minder toegankelijk dan haar latere, waarmee ze in haar thuisland bekend werd. Het zouden herinneringen kunnen zijn, aaneenschakelingen van beelden en anekdotes, maar dan vervormd tot bizarre fantasieën. In het prachtige titelverhaal 'Vergeten reis' probeert een klein meisje zich haar geboorte te herinneren. 'Ze fronste haar wenkbrauwen zoveel dat de grote mensen haar steeds maar weer onderbraken, zeiden dat ze haar voorhoofd niet zo moest rimpelen. Daarom kon ze nooit bij de herinnering van haar geboorte komen.' Het is maar één voorbeeld van de groteske mix van surrealisme, magisch realisme en zwarte humor die Ocampo's verhalen kenmerkt. Hoe kort de verhalen ook zijn, ze bevatten veel informatie, elk detail is betekenisvol. Dat maakt ze intrigerend, maar ook een beetje irritant.
Redactie
Een verhalenbundel over opgroeien, eenzaamheid en identiteit. In achtentwintig magisch-realistische verhalen beschrijft Ocampo het leven van jonge meisjes: hun vriendschappen, hun eenzaamheid en hun pogingen om de wereld te begrijpen. De jeugd die Ocampo beschrijft is niet onschuldig en lieflijk maar kan juist wreed, bedorven en oud van ziel zijn. 'Vergeten reis' zal een brede tot literaire lezersgroep aanspreken. Silvina Ocampo (Buenos Aires, 1903 - Buenos Aires, 1993) was een wereldberoemde Argentijnse schrijver, dichter en vertaler. Ze schreef tientallen boeken. Haar werk werd in meer dan vijftien landen uitgegeven.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.