Het verhaal van de olifant en de goochelaar, of Hoe Peter zijn zusje terugvond
Kate DiCamillo
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Van Oorschot, 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : HEES |
Gé Vaartjes
ua/an/28 j
Gelauwerd kinderboekenauteur Martha Heesen dompelt in Achter de slaperdijk, haar derde roman, de lezer onder in een typische plattelandssfeer. Boerderijen, een dijk, graanakkers en tarwevelden. Een kaasmakerij. Ooievaars, zilverreigers en gierzwaluwen. De dochter van een 'akkerbouwer', die met 'vlammende konen' op haar fiets zit. Woorden als 'zotheid', 'bepoteld' en 'kot'. Een kleine, gesloten dorpsgemeenschap met buitenissige figuren die aan elkaar zijn overgeleverd. Je waant je in de hoogtijdagen van de literaire streekroman, de tijd van Antoon Coolen, Stijn Streuvels en Herman de Man.
Maar het verhaal speelt onmiskenbaar in onze tijd. Er is sprake van campinggasten, jongeren die zich volpompen met lachgas, er worden tablets en mobieltjes gebruikt.
Centrale figuur in het boek is de bejaarde Cor, de vroegere waard van café De Meerval. Dag in dag uit zit hij op de veranda voor zijn ooit bloeiende, nu leegstaande en vervallen etablissement, in gezelschap van zijn kat Simon. Er is iets met deze Cor. Het leven lijkt hem te verpletteren en hij worstelt met zijn verleden. Hij heeft een 'kop met veel geraas'. In zijn geheugen 'schuren en knarsen de overbodige herinneringen, daar galmen de stemmen der ontslapenen'.
Wie vooral knarsen en schuren zijn zijn ex Atie en dochter Leen, die hem twintig jaar geleden hebben verlaten, maar in het dorp zijn blijven wonen en nog contact met hem hebben. Twee prachtige personages zijn het, de door het leven gebutste maar toch sterke Atie en de ruim dertig jaar oude 'onnozele' Leentje, die geestelijk een kind gebleven is. Vooral Leentje, opgegroeid in de bierwalm van haar vaders café, blijft je als lezer bij. Ze leeft in haar eigen wereldje, waar haar pop Rosalba haar beste vriendin is, maar is ook zeer aanhankelijk en hecht zich snel aan mensen.
Een tijdje helpt ze in het huishouden van de schilderes Bine, bij wie ze zich op haar gemak voelt. Bine schildert in een overall en op een dag trekt Leentje er ook een aan, een vuurrode. Ze mag ook schilderen en hoopt met deze kleding nog dichter bij Bine te komen. Die reageert onthutst: 'Wat ziet ze eruit, de stakker! Ze lijkt wel een clown!' Leentje voelt zich door haar verraden en rent weg, wanhopig en eenzaam. Het zijn passages als deze, sterk van psychologie en inlevingsvermogen, waarmee Heesen weet te ontroeren.
Wat er vroeger precies is gebeurd tussen Cor, Atie en Leentje blijft lange tijd onduidelijk en dat is een van de sterke punten van deze roman. Geraffineerd en vakkundig ontvouwt de auteur wat zich heeft afgespeeld, beetje bij beetje als in een goede detective. De lezer krijgt telkens een puzzelstukje toegeworpen en kan zo langzaamaan het deksel van het verleden lichten. Op het einde komt de auteur met een onverwachte wending, die verbijstert.
In Achter de slaperdijk strompelt een lange stoet eenzamen. Voorop de voormalige waard en Atie met Leen, in hun gevolg een aantal dorpelingen, excentrieke figuren met deuken. De 'torenmeester', opgevoed door een liefdeloze oom en ongelukkig na de dood van zijn vrouw. De 'nieuwe', die zich onlangs in het dorp heeft gevestigd en na mislukte relaties haar wonden likt. De 'dichter', die de mensen haat en zich geïsoleerd voelt. Ze hebben allemaal een defect en verlangen naar affectie.
Heesen vertelt het indringend via flarden gedachten en herinneringen van alle personages, met Cor als centrum. Vrijwel nergens is een duidelijke verteller aan het woord. Geregeld vloeien die monologues intérieurs in elkaar over en soms moet je als lezer even schakelen: wie denkt dit, bij welk personage ben ik nu? Maar juist die geruisloze overgangen geven het boek een krachtige dynamiek. De gedachtenketen laat ook zien hoe weinig mensen in wezen van elkaar weten. Men vermoedt, men kleurt in. 'Wat weet je van elkaar? Niks', denkt Cor even summier als realistisch.
Hij is moe. Moe van het leven, moe van de herinnering, moe van de meedogenloze ouderdom, die het geleefde leven als een prooi in de klauwen houdt. Herinneringen, die niet als een vlieg weggeslagen kunnen worden en confronteren met verlies, verdampte illusies, onmacht en schuld. 'Waartoe zijn wij op aarde?', vraagt Cor zich vertwijfeld af. En: 'Lieve Heer, waar hangt U uit? Is het zo genoeg? Mogen we nu weg?'
Onmacht, doem, leegte, schuld, spoken uit het verleden. En toch schreef Martha Heesen geen loodzware roman. Subtiel laat zij haar personages evolueren, spinnewebben ragen, vergeelde knipsels verbranden. De broeierige sfeer in het boek, als vlak voor het uitbreken van een zwaar onweer, maakt op de laatste pagina's plaats voor een zweem van serene stilte. Achter de slaperdijk is een tijdloze roman van een groot schrijver, waarin klassieke thema's en motieven een nieuwe gedaante krijgen.
★★★★★
Van Oorschot; 114 pagina's; € 20.
Bookarang
Een knap gecomponeerde literaire roman over Cor, de waard van een vervallen dorpscafé, die passerende dorpelingen omspint met zijn grillige fantasieën. De dorpelingen op hun beurt wijzen hem op zijn feilen: ooit zal hij rekenschap moeten afleggen van zijn eigen doen en laten. Langzaam krijgt de lezer zicht op een verleden waaruit zich een geheim naar buiten worstelt. Wat heeft zich afgespeeld in het café van Cor? En wat is er met die eigenaardige jonge vrouw die alleen door het dorp dwaalt? 'Achter de slaperdijk’ is een beknopte roman (117 blz.) waarin in een eigenzinnige, talige stijl de binnenwerelden van de waard en de dorpsbewoners worden ontleed. De roman zal een voornamelijk literaire lezersgroep aanspreken. Martha Heesen (1948) is schrijver en vertaler. Ze verwierf grote bekendheid met haar kinderboeken, waarmee ze vele prijzen won: onder andere de Gouden Uil voor jeugdliteratuur, drie jaar op rij een Zilveren Griffel en voor haar gehele oeuvre de Theo Thijssen Prijs. Ook haar romans voor volwassenen ontvingen lovende kritieken.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.