Copycat : oog in oog met je dubbelganger...

Stel je voor: je verliest je voet door een aanrijding met een truck en ziet je droom om gymleraar te worden in rook opgaan. Tot blijkt dat je een kloon tot je beschikking hebt, wiens voet ten behoeve van jouw gezondheid geamputeerd wordt. In de huidige individualistische consumptiemaatschappij, waarin technologische ontwikkelingen steeds meer mogelijk maken, biedt dit een interessant uitgangspunt voor een sciencefictionroman.
De nieuwe voet die de zestienjarige Stefan, hoofdpersoon van Copycat, van zijn kloon Berk krijgt, vormt de aanleiding tot een discussie onder zijn klasgenoten. Al snel komt aan het licht dat het RIBEM (Rijks Instituut voor Bescherming van Erfelijk Materiaal) niet is wat het lijkt: in plaats van een opslagplaats voor comateuze blokken genetisch materiaal blijkt het een gevangenis te zijn waar mensen met gevoelens opgroeien, afgezonderd van de buitenwereld. Stefans vriendinnetje Zara sluit zich aan bij een organisatie die de onrechtvaardigheid van het klonen wil ontmaskeren. Samen met de tweeling Charlie en Simon bedenken Stefan en Zara een gevaarlijk plan om de klonengevangenis binnen te dringen, hun klonen te bevrijden en ze in hun buurland, de Bergrepubliek, tijdens een live tv-opname hun verhaal te laten doen.
Alle ingrediënten voor een spannend boek zijn aanwezig en de vaart zit er goed in. Té goed, eigenlijk. Gebeurtenissen volgen elkaar in een razendsnel tempo op, de spanningsbogen zijn wel erg kort en het plot heeft duidelijk meer aandacht gekregen dan de stijl. Zo neemt het ongeluk van Stefan, waarmee het boek opent, nog geen twee pagina’s in beslag. De pijn die hij doormaakt, wordt zo vluchtig beschreven dat de lezer ze niet echt voelt. Een zin als ‘De pijn was zo erg dat hij niet kon denken, alleen maar gillen,’ weet nu niet bepaald aan te grijpen.
De personages blijven grotendeels stereotypen. De sterke, blonde Stefan is door zijn dapperheid en grote rechtvaardigheidsgevoel de ideale held. Dat hij stottert, maakt hem iets menselijker. De idealistische Zara is het brein van de groep en vertegenwoordigt met haar donkere huidskleur tegelijk een minderheidsgroep. De vrolijke tweeling brengt humor in het verhaal. Julius Strindberg, directeur van de klonengevangenis, is een schurk met een verhaal, 'een verdriet dat hem al meer dan twintig jaar in de klauwen had'. Aan de foto’s in zijn kantoor en huis is meteen af te leiden dat dit met zijn vrouw en zoon te maken heeft, en inderdaad: hij heeft ze verloren en daarom is hij zo’n voorstander van de kloontechniek. De interessantste personages zijn eigenlijk de klonen, Iris en Berk. Hoewel ze in afzondering opgroeiden, hebben ze van hun verzorger een beetje taal en rekenen geleerd, wat hun menselijkheid vergroot. Het kinderlijke enthousiasme waarmee ze op dingen in de buitenwereld reageren, zoals een konijn of de bioscoop, is aandoenlijk.
Copycat eindigt voorspelbaar met de veilige aankomst van het zestal in de Bergrepubliek. Wat er daarna gebeurt, blijft echter open. Zal de tv-uitzending het beoogde effect hebben, of kan het de mensheid niet veel schelen wat er met hun klonen gebeurt? Dit laat ruimte voor discussie en zet de lezer aan het denken over de ethiek van toekomstige medische mogelijkheden. Dit maatschappelijke thema is Copycats sterke punt. Het plot is goed uitgedacht en geloofwaardig binnen de context van het verhaal. Het is alleen jammer dat stilistische elementen en diepgaande personages hieraan onderschikt zijn. [Kyra Fastenau]