Twee broers
Jhumpa Lahiri
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Atlas Contact, 2023 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : LAHI |
Kathy Mathys
i /ul/01 j
Jhumpa Lahiri is bekend van haar Engelstalige romans en verhalenbundels over Indiase personages in de VS. Sinds ze in Rome woont schrijft ze in het Italiaans, een taal waarin ze zich steeds beter thuis voelt. Was Lahiri's eerdere Italiaanse werk nog eenvoudig qua taal en stijl, dan is Romeinse verhalen complexer. De zinnen worden langer, de verhalen geraffineerder. Toch bevatten al deze vertellingen Lahiri's onmiskenbare vingerafdruk: ze zijn helder, kalm, maar onder het oppervlak broeit van alles. Dat laatste is letterlijk het geval in 'Dante Alighieri', een van de meesterstukken. Daarin leert een vrouw op jonge leeftijd dat het leven chaotisch en verrassend kan zijn maar ze wijst de mogelijkheid van het avontuur af. Lahiri laat haar kijken naar krioelende insecten onder een steen, vervolgens dekt de vrouw de beestjes weer af.
De verhalen in deze bundel zijn met elkaar verbonden door de plek waar ze spelen: Rome. De stad komt naar voren als een plek van lichtheid en speelsheid, van oude muren die watermeloenrood kleuren bij zonsondergang, van paraderen, flirten en lonken op straat. Daarnaast is het ook een stad van uitsluiting en conservatisme. Openlijk racisme in de vorm van getreiter en geweld duikt in veel van de verhalen op.
Pesten
De hoofdpersonen zijn geen Italianen maar inwijkelingen. Sommigen wonen al decennia in Rome zonder aansluiting te vinden, anderen zijn recenter naar de hoofdstad verhuisd of zijn er na lange tijd weer op vakantie. In 'Zonnig huis' vertelt de vader van een geëmigreerd gezin hoe het hem en zijn dierbaren vergaat wanneer de buren hen beginnen te pesten. In 'De briefjes' vindt een vrouw die bijspringt op de kinderopvang haatbriefjes in haar jaszak. 'De samenkomst' laat een vrouw van kleur zien die bij het afrekenen in een restaurant door een kind beledigd wordt om haar uiterlijk. De moeder van het kind staat erbij en zegt niets.
Niet alleen door de thematiek van racisme en de locatie waar de verhalen zich afspelen horen de personages samen, maar ook door hun melancholie en hun vervreemding. We lezen over verlies, over spijt om te weinig durf, over levens die een andere wending hadden kunnen nemen.
Romeinse verhalen is een fascinerend nieuw hoofdstuk in Lahiri's eigenzinnige oeuvre. Ze mag dan ambivalente gevoelens hebben bij Rome, in de Italiaanse taal lijkt de schrijfster wel een soort thuis te hebben gevonden.
Vertaald door Manon Smits, Atlas Contact, 224 blz., € 22,99 (e-boek € 13,99).
Emilia Menkveld
us/ug/12 a
In de Romeinse wijk Trastevere ligt een brede trap, de Scalea del Tamburino, niet ver van de drukke, toeristische pleinen, met bovenaan een aardig uitzicht over de stad. De trap zelf is geen bezienswaardigheid; hij leidt niet naar beroemde kerken of fonteinen, de travertijnen treden zijn zwart uitgeslagen en liggen vaak bezaaid met glasscherven en bierdopjes, souvenirs van de jongeren die hier graag hun avonden doorbrengen. Her en der groeit onkruid.
De Amerikaanse auteur en Pulitzerprijs-winnaar Jhumpa Lahiri (1967) plaatst deze weinig unieke trap in het hart van Romeinse verhalen, haar vijfde boek sinds zij besloot alleen nog in het Italiaans te schrijven. Haar sobere, onnadrukkelijke stijl komt in deze vertaling van Manon Smits wederom goed tot zijn recht. Juist het ongemak dat deze aangeleerde taal met zich meebracht, heeft Lahiri's schrijverschap naar haar eigen zeggen vooruitgeholpen. Haar vertrouwde thematiek - migratie, ontworteling, nostalgie - kreeg in het nieuwe land en de nieuwe taal een andere dimensie.
In Romeinse verhalen zijn de personages vaak buitenstaanders, net als Lahiri zelf: ze kwamen naar Rome als migranten, als expats of toeristen. In 'De trap' laat Lahiri hen een voor een op de Scalea del Tamburino verschijnen. Een moeder stuurt onderweg naar haar werk een foto van het panorama aan haar zoon, die opgroeit bij zijn grootouders in een ander werelddeel, 'in een vochtige stad vol kraaien en palmen en stof'. Een weduwe ergert zich aan de rotzooi en verlangt terug naar haar vroegere leven. Twee Amerikaanse broers halen herinneringen op aan het jaar dat ze met hun ouders in de buurt woonden.
Juist de trap, die vreemde, ongedefinieerde tussenruimte, blijkt een ideaal decor voor dit stadsportret: in vignetachtige hoofdstukjes met titels als 'Het meisje' en 'De scenarioschrijver' laat Lahiri subtiel zien hoe verschillend mensen een plek kunnen ervaren. Waar de oude dame gevaar ziet in de scherven op de grond, de onbegrijpelijke graffiti op de muren, wekt de aanwezigheid van de jongeren op de trap bij anderen nieuwsgierigheid op (wat zou hen bezighouden?), of jaloezie (was ik nog maar zo jong en onbesuisd). De moeder met de zoon aan de andere kant van de wereld slaat nauwelijks acht op de troep; zij ziet vooral de vuurrode hemel, het ochtendlicht op de gebouwen en de bergen in de verte.
Veel blijft impliciet in deze verhalen. Geografische aanduidingen zijn zelden nauwkeurig; zo wordt de brede trap in Trastevere nergens bij naam genoemd. De afkomst van personages komt alleen terloops ter sprake: soms blijkt na een paar pagina's dat iemand 'van een ander continent' komt, geboren is in een land waar tropische hitte heerst of waar bepaalde planten groeien. Het versterkt allemaal de indruk dat dit universele verhalen zijn, over universele menselijke ervaringen.
In de twee delen die 'De trap' omringen, schiet Lahiri soms in het schematische door. Weinig overtuigend is het verhaal over twee vriendinnen die samen gaan lunchen in een restaurant - jeweetwel, zo'n Italiaanse familiezaak waaraan al decennia niets is veranderd. De ene vriendin heeft een lichte huidskleur, de andere een donkere. De zwarte vrouw, een hoogleraar, wordt schofterig bejegend door het personeel, terwijl de witte vrouw dat nauwelijks opmerkt. Goed dat Lahiri dit perspectief laat zien, zoals ze ook in andere verhalen het onderhuidse (en openlijke) racisme in Italië aan de kaak stelt. Maar de personages krijgen zo weinig reliëf, hun handelingen lijken zo eenduidig dat het bijna karikaturaal wordt.
Al te sleets is ook 'De feesten van P.', over een geboren en getogen Romein die na een vluchtige ontmoeting met een buitenlandse vrouw gaat dromen van een ander leven, waarin hij voor even 'een ontrouwe echtgenoot, een verwoed schrijver, een gelukkig mens' kon zijn.
Haar boektitel ontleende Lahiri aan de beroemde, gelijknamige verhalenbundel van Alberto Moravia uit 1954, en ook daarin draaide het niet om het Rome van de grote kerken en pleinen. Moravia schreef over de arme arbeiders in de periferie, over loodgieters, kelners en taxichauffeurs. Met Romeinse verhalen heeft Lahiri hierop een welkome eigentijdse variant geschreven, een ode aan de buitenstaander in een stad die gevormd is door migratie.
★★★☆☆
Uit het Italiaans vertaald door Manon Smits.
Atlas Contact; 224 pagina's; € 22,99.
Bookarang
Een literaire verhalenbundel over ontworteling, ontheemding en de zoektocht naar een identiteit en een thuis. De negen verhalen spelen zich af tegen de achtergrond van Rome en lichten personages uit die zowel momenten van geluk als eenzaamheid en gewelddadige tegenslagen ervaren in een omgeving die gastvrij maar ook vijandig kan zijn. Fijnzinnig en op sympathieke toon geschreven. Geschikt voor een brede tot literaire lezersgroep. Jhumpa Lahiri (Londen, 1967) is een bekende Amerikaanse schrijver van Indiase komaf. Ze schreef meerdere boeken. Haar werk werd in verschillende landen uitgegeven en won meerdere prestigieuze literaire prijzen, zoals de Pulitzerprijs voor Fictie, de Hemingway Foundation/PEN Award en de O. Henry Award.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.