De ondergang van de Titanic : een komedie

De ramp met de onzinkbaar geachte Titanic (1912) heeft een flinke deuk toegebracht aan het geloof in de technologische vooruitgang. Voor de Duitse dichter Hans Magnus Enzensberger gaat het om een moderne mythe met een ongelooflijke metaforische rijkdom. In 33 zangen, parallel met Dantes Inferno, evoceert hij het verhaal van de Titanic, vermengd met de schipbreuk van het communistische regime op Cuba en van een dichter in het koude Berlijn van de jaren '70. Het wordt een poëtisch verhaal vol duizelingwekkende spiegelingen, de verbeelding van een aanzienlijk stuk geschiedenis(filosofie).
"In die tijd geloofden wij (wie: 'wij'?)
dat er iets bestond dat met man en muis kon vergaan,
spoorloos kon verdwijnen, als sneeuw voor de zon,
eens en vooral geëlimineerd kon worden,
zonder, zoals gebruikelijk, resten achter te laten
(de genoegzaam bekende
'overblijfselen van het verleden') --
[...]
Maar intussen weten we:
het diner gaat verder."
"Technologie helpt de ongelijkheid tussen mensen niet uit de wereld, apocalyptische visioenen zorgen voor een esthetische prikkel, de droom van een betere maatschappij stuit op praktische bezwaren, de onderdanigheid van de mens zit diep geworteld. Enzensberger schrijft in een veelheid van stijlen, nu eens lapidair poëtisch, dan weer breedvoerig prozaïsch, hij citeert spijskaarten, nieuwsberichten, kerkliederen, schlagers, dichters en ideologieën, somt gedreven op en haalt gedachten uit elkaar als een analytisch wijsgeer. Intussen schrijft hij poëzie die zindert van leven en die adembenemend concreet is. Wie meent dat hij het met de laatste Titanic-film wel allemaal gezien heeft, merkt hier zijn ongelijk: het verschil tussen suikerwater en wijn (of soms: azijn). Een versepos zoals je er in de moderne tijd haast geen meer verwacht. Dat de vertaling voelbaar het werk van een dichter is en Dooreman het boekje een geïnspireerde vorm heeft gegeven, maakt het geluk van de lezer compleet. [Erik de Smedt]