1000 jaar slaaf : de vloek van Zwart-Afrika
Mark Heirman
Mark Heirman (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Houtekiet, 2000 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 248.5 HEIR |
31/12/2000
Cultuurfilosoof en publicist internationale politiek Mark Heirman (geb. 1947) is een veelschrijver. Van 1995 tot 1997 publiceerde hij een knappe trilogie over de historische strijd tussen moderniteit, antimoderniteit en postmoderniteit. In 1998 volgde een deskundige analyse van de Afrika-problematiek (Afrika in de vuurlijn) en in 1999 verscheen Apocalyptische tijden, een gedegen overzicht van de fin-de-sièclevisies doorheen de tijden. Nu waagt hij zich nog een stapje verder met een heuse politieke geschiedenis van het pausdom. Op het eerste gezicht is dat een merkwaardige opzet: na het magistrale standaardwerk van Eamon Duffy Heiligen en zondaars : een geschiedenis van de pausen (1998) lijkt de ultieme synthese al geschreven. Heirman beperkt zijn onderwerp echter tot een geschiedenis van de politieke macht van de opeenvolgende pausen. Ook de wetenschappelijke aanpak is anders: Duffy is in de eerste plaats een begenadigd verteller, die tegenstellingen opheft en een brede synthese brengt; Heirman is vooral een scherp analyticus, die tientallen publicaties over het onderwerp in zijn betoog heeft verwerkt en die de verschillende tegenstrijdige visies vermeldt en laat bestaan. Zodoende wordt de publicatie van Heirman ook meteen een historiografisch overzicht, dat aan alle eisen van wetenschappelijk onderzoek voldoet met een bibliografie, een overzicht van de 262 pausen, een interessante statistische analyse, een beknopte chronologie en een register.
Heirman deelt de geschiedenis van de politieke macht van het pausdom ruwweg in twee periodes in. Tijdens het eerste millennium was de bisschop van Rome hooguit de primus inter pares. Het was een millennium zonder kruistochten, zonder inquisitie, zonder Kerkelijke Staat, zonder investituurstrijd, zonder centraal bestuursapparaat en zonder onfeilbaarheid. De bisschop van Rome werd door volk en clerus (democratisch) gekozen en de seculiere machthebbers primeerden op de religieuze. Met de opeenvolgende val van de oosterse patriarchaten Antiochië, Alexandrië, Jeruzalem en Constantinopel voor de islam, verschoof de macht naar Rome, waar een ander pausbeeld overheerste, dat het tweede millennium zou bepalen. Symbool stond de tiara, de pauselijke driekroon, die de pauselijke almacht uitdrukt over hemel én aarde. Pas de laatste twee pausen, Johannes-Paulus I en II lieten zich niet met de tiara kronen; zij kozen voor de bekleding met het pallium, een witte stool die de band van de aartsbisschoppen met de bisschoppen van Rome symboliseert. Beide pausen verzaakten aan de wereldse macht en meteen ook aan de machtsregels waarmee staten en volkeren zichzelf besturen. Heirman merkt daarbij fijntjes op dat dat misschien wel het geheim van Johannes-Paulus II is : "Met minder wereldse macht dan zijn voorgangers in het tweede millennium, werd hij als religieuze leider de machtigste paus die er ooit is geweest."
Heirman voert in deze historische monografie op een vlotte en boeiende wijze de 262 pausen op, van Petrus tot Johannes-Paulus II, en onderzoekt waar hun politieke macht vandaan komt en hoe die zich doorheen die tweeduizend jaar ontwikkelde. Hij voorspelt dat na Johannes-Paulus II, de synthesepaus bij uitstek, dit type paus definitief zal verdwijnen. In hegeliaanse termen houdt een synthese het einde van een tijdperk in. Het pausschap zal volgens Heirman bij het begin van het derde millennium een andere inhoud krijgen. Jammer genoeg blijft de auteur hier nogal vaag. Hij komt niet verder dan de voorspelling (en allicht ook de hoop) dat het in de richting zal gaan van "een democratische paus in een democratische Kerk". [Gunter Bousset]
Drs. J.M. de Jong
Als je de geschiedenis van 2000 jaar en 262 pausen in een boek van 240 pagina's wil behandelen, loop je het risico dat het een opsomming wordt. Dat is dit boek dan ook; een waterval van namen en jaartallen. Bovendien bevat de inleiding de ene boude stelling na de ander, terwijl de auteur deze vervolgens niet uitwerkt. Het is wel met een vlotte pen geschreven, maar mede door het heen-en-weer-gaan in de tijd is het verhaal toch lastig te volgen. De auteur had er beter aan gedaan zonder inleiding de pausen in een chronologische verhaal te behandelen. Uiteindelijk heeft de Kerk van het jaar 2000 alleen nog toekomst wanneer ze 'anti-macht' aandurft. Wat Heirman met dit begrip bedoelt, blijft helaas onduidelijk. Men kan zich hier zeker wel iets bij voorstellen, maar in een historisch boek is het verplicht om zo'n begrip uit te leggen. De Vlaamse auteur is filosoof en publicist internationale politiek. Eerder publiceerde hij onder andere 'De waanzinnige twintigste eeuw' (1995), 'Afrika in de vuurlijn' (1998) en 'Apocalyptische tijden' (1999).
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.