Spirituele intelligentie : de kwaliteit die grenzen verlegt

Danah Zohar studeerde natuurkunde en filosofie aan het Massachussetts Institute of Technology en psychologie aan de universiteit van Harvard. Dr. Ian Marshall, haar echtgenoot, is werkzaam als psychiater. Danah's vader was arbeider en alcoholieker, haar moeder gebruikte drugs en pleegde zelfmoord. Zijzelf is jaren verslaafd geweest, depressief, flirtte met de dood, bezocht enkele malen Kathmandu. Het helend proces dat ze nadien onderging, was langdurig en pijnlijk. Zij wil ons met dit boek deelgenoot maken van deze lange zoektocht naar zingeving, het diepere Zelf, de bron van alles wat we weten en zijn.

Het is een ambitieus boek geworden. Beide auteurs willen op een geordende wetenschappelijke manier aantonen dat er naast een IQ en EQ ook nog een SQ bestaat. Nl. die intelligentie waarmee we problemen van zingeving en waarde aanpakken en oplossen. SQ is de onmisbare grondslag voor het effectief functioneren van het IQ en EQ. Om onze spirituele intelligentie te beschrijven hebben wij, aldus de auteurs, een verfijnder model van het zelf nodig dan dat ons door vroegere denksystemen is aangeboden. Het model dat in dit boek beschreven wordt, combineert dan ook de inzichten van de moderne westerse psychologie, de oosterse filosofieën en de 20ste-eeuwse natuurwetenschappen (de auteurs willen de lezer ook inzicht geven in de neurale basis van onze spirituele intelligentie). Begrippen als 'kwantumvacuüm', 'de integrerende functie van de synchrone neurale oscillaties van 40Hz', komen regelmatig voor.

Als synthese van dit werk wordt het diepere Zelf voorgesteld als een soort mandala in de vorm van een lotus met zes bloembladen. Elk blad staat voor een 'type' persoonlijkheid: de conventionele, de sociale, de onderzoekende, de kunstzinnige, de realistische en de ondernemende. Hoe hoger je SQ hoe diverser de persoonlijkheidstrekken die tot een evenwichtiger geheel geïntegreerd zijn. Baanbrekend is dat de specifieke motieven van elk 'type' (Cattell), de archetypes van Jung, zelfs de planetaire goden en de specifieke energieën van de chakras mee geïntegreerd worden in dit ordenend en verklarend 'classificatiesysteem".

Vele psychische en psychiatrische stoornissen hebben volgens de auteurs te maken met problemen inzake zingeving en waarde, met de onderlinge conflicten tussen de verschillende subpersoonlijkheden. "Ieder van ons draagt een kakofonie van subpersoonlijkheden in zich..." Depressiviteit, zelfmoord, chronische vermoeidheid, eetstoornissen, stress en verslavingen worden benoemd als zingevingsziekten. De laatste twee delen van het boek behandelen o.m. de volgende thema's: de helende kracht van spirituele intelligentie; welk persoonlijkheidstype ben ik; zes paden naar een hogere spirituele intelligentie; spirituele intelligentie in een onvolgroeide cultuur. Het laatste item gaat over spirituele intelligentie en de dood. Opnieuw wordt ook verwezen naar de kwantumfysica: "Leven en dood maken beide deel uit van een cyclisch proces van energie die oprijst uit het kwantumvacuüm, kortstondig vorm aanneemt en vervolgens weer in het vacuüm oplost." "De dood is simpelweg een natuurlijk en noodzakelijk onderdeel van de voortdurende transformatie van energie die leven is..." [Wilfried Daems]