De familie Mann : geschiedenis van een gezin
Tilmann Lahme
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Arbeiderspers, cop. 2000 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 784 BACH |
31/12/2000
Meer dan tien jaar geleden begon Klaus Eidam met zijn studie van het leven van Johann Sebastian Bach. Hij bestudeerde bronnen die wetenschappers tot nu toe altijd links hebben laten liggen. Hierdoor ontdekte hij vaak een nieuwe samenhang tussen de gekende feiten uit het leven van Bach. Zo vormde hij zich langzamerhand een ander beeld van de componist dan het bestaande en kon hij een aantal clichés de wereld uithelpen. Wat hem verder ook mateloos stoort, zijn al die musicologen die in Bachs muziek allerlei verborgen betekenissen ontdekken. Voor hem ligt de betekenis van de muziek enkel in zichzelf en nergens anders, een mening die hij de lezer op een nogal autoritaire manier opdringt. Natuurlijk is het een verdienste van Klaus Eidam dat hij door zijn opzoekingswerk en gegrasduin in oude archieven het Bach-beeld weer wat heeft bijgesteld, maar de manier waarop hij zijn collega's aanvalt, is niet erg elegant en vaak ronduit storend.
Wie het boek van Eidam leest, wordt duidelijk dat het leven van Johann Sebastian Bach niet zo rimpelloos is verlopen. Op zijn tiende was de jonge Sebastian al volledig wees en trok hij in bij zijn oudere broer en organist Johann Christoph. Van zijn vader, die hoftrompettist was, en van zijn broer zal Bach heel wat geleerd hebben. Maar de enorme muzikale begaafdheid en rijpheid zou Bach toch vooral door zelfstudie verworven hebben. Hij was bezeten door muziek. Als elfjarige kopieerde hij 's nachts stiekem een boek vol klavierstukken van toenmalige beroemde componisten zoals Frohberger, Kerll en Pachelbel. Ook op de Latijnse school in Lüneberg hield hij zich intensief bezig met het bestuderen van partituren van grote componisten als Frescobaldi, Pergolesi, Orlandus Lassus, Sweelinck, Lully, Buxtehude. Al vlug ontpopte hij zich ook als een groot orgelkenner. Niet alleen speelde hij uitstekend, maar als jonge knaap kreeg hij ook al uitnodigingen om orgels te gaan keuren. Wel lijkt het erop dat Bach pas vanaf zijn achttiende is beginnen componeren, wat tamelijk laat is, zeker als we vergelijken met andere muzikale genieën als Mozart of Beethoven. Bachs honger naar muzikale kennis deed hem ook veel rondreizen, en dat allemaal te voet.
Afgezien van enkele kortere tewerkstellingen en gelegenheidsopdrachten, heeft Bach gedurende zijn leven voor drie werkgevers gewerkt: het hof van Weimar, het hof van Köthen en de stad Leipzig. Eidam wijst in zijn boek op enkele grondige misverstanden die in de Bach-literatuur bestaan rond deze werkgevers. Aan het hof van Köthen, waar de tolerante en ook muzikaal begaafde prins Leopold regeerde, beleefde Bach misschien wel de gelukkigste jaren van zijn leven. Hier componeerde hij o.a. de zes 'Brandenburgse Concerten' en 'Das Wohltemperierte Klavier'. Eidam legt hier zeer sterk de nadruk op het revolutionaire karakter van dit werk. Bach heeft in deze partituur immers voor de eerste keer de stemming met gelijkzwevende temperatuur toegepast en gedemonstreerd. De hele uitleg is nogal technisch en wie geen basiskennis bezit van de muziekleer zal van dit hoofdstuk over open en gesloten kwintencirkels weinig begrijpen. Maar het komt erop neer dat Bach door zijn clavecimbel op een bepaalde manier te stemmen, kon moduleren van de ene toonsoort in de andere zonder ook maar één moment vals te gaan klinken.
Klaus Eidam zwaait Bach alle lof toe, geen kwaad woord komt er over zijn lippen. Meer dan eens wordt hij ook echt pathetisch: "Maar waar en bij wie vinden we de waardering van dit grootse, onwrikbare, standvastige en zelfbewuste karakter, waarvoor diep te buigen de enige passende houding is?" Spijtig genoeg slaagt Eidam er niet echt in om het personage van Bach tot leven te wekken. Maar een overvloed aan gegevens vind je wel in deze biografie. [Sara Debroey]
Redactie
Op 28 juli a.s. is het 250 jaar geleden dat Johann Sebastian Bach overleed. Er is al een stortvloed van publicaties over zijn leven en werk voorhanden, maar toch heeft Klaus Eidam gemeend deze nieuwe biografie 'Het ware leven van Johann Sebastian Bach' te moeten noemen. Bachs beeld bestaat volgens hem uit clichés die bij tijd en wijle door een volgende onderzoeker, al naar de behoefte van de tijd, door nieuwe vervangen worden. Al die onderzoekers leunen sterk op de tweedelige studie van Philipp Spitta, waarvan het eerste deel verscheen in 1873 en het tweede in 1879. Eidam beroemt zich erop dat hij de eerste sinds Spitta is die zelf onderzoek in het gemeentearchief van Leipzig heeft verricht. Hij zet zich ook af tegen de pogingen tot heiligverklaring door de muziekwetenschapper Friedrich Smend en die tot secularisatie door Walther Vetter. Het resultaat is een tamelijk verfrissende levensbeschrijving waarin een aantal geheel nieuwe inzichten verwerkt is. In de noten legt de auteur verantwoording af en polemiseert hij meer dan eens met voorgangers. De uitgave bevat een literatuuropgave, een personenregister en een fotokatern; op het stofomslag een afbeelding in kleur van een olieverfportret uit 1720. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.