Het noorderlicht

Uit deze bijzonder boeiende geromantiseerde biografie van het Noorse genie Kristian Birkeland, de man die de geheimen rond de aurora borealis of het noorderlicht, wist te ontsluieren, blijkt in de eerste plaats het avontuurlijke en rijk gediversifieerd leven van deze wetenschapper. Afgezien van zijn unieke bijdrage op stuk van het poollicht, hield hij zich ook bezig met o.a. waterkrachtcentrales, een 'elektromagnetisch kanon' en een nieuw proces om kaviaar te maken uit kabeljauweitjes. Zijn psyche, die wordt omschreven als manisch-depressief, en zijn alles overheersende toewijding aan de wetenschap en zijn uitvindingen, kostten hem ten slotte zijn huwelijk en gezondheid. In 1917 stierf hij onder mysterieuze omstandigheden in een hotelkamer in Japan. Op het einde van de 20e eeuw bleek zijn visie over de structuur van het heelal volkomen in overeenstemming te zijn met de meest recente astronomische bevindingen, en zijn ontdekkingen over elektromagnetisme waren hun tijd vijftig jaar vooruit.

Lucy Jago beperkt zich niet tot een weergave van de gepassioneerde strijd van een genie tegen de conservatieve opvatting van zijn tijdgenoten, maar weet bovendien met veel geestdrift het 'eureka-gevoel' van de wetenschapper op de drempel van een wereldschokkende ontdekking, op de lezer over te brengen. De auteur stelt dat het niet in haar bedoeling lag een academische standaardbiografie van Birkeland te schrijven, maar dat niettegenstaande de gebeurtenissen en personen in haar boek authentiek zijn en de reconstructie van tijd en leven aan de historische realiteit werd getoetst. Een grondige studie van de beschikbare archieven betreffende Birkeland, zijn tijdgenoten en zijn omgeving in Noorwegen, Engeland, Egypte, Soedan, Griekenland en Japan werd geraadpleegd. Om de sfeer van deze exotische oorden zo getrouw mogelijk weer te geven, bracht de schrijfster een bezoek aan deze locaties. De beschrijvingen en de persoonlijke bespiegelingen van de personages zijn gebaseerd op foto's, brief- en dagboekfragmenten, die evenwel niet in een rubriek 'noten' of 'bronnen' worden vermeld.

De epiloog bevat een beoordeling van Birkelands bijdrage aan de wetenschappelijke kennis van de aurora borealis in het licht van het nieuwste wetenschappelijk onderzoek. Een biografie met een boeiende persoonlijkheid als onderwerp en die tevens wetenschappelijke wetenswaardigheden weet te combineren met een sfeervolle evocatie van de zeden en gebruiken in de verre oorden van weleer. [Staf Schoeters]