Archéologie industrielle Belgique

Architectuur is het deskundige, nauwkeurige en prachtige spel van samengevoegde volumes in het licht. Onze ogen zijn gemaakt om vormen in het licht te zien. Licht en schaduw onthullen de vormen: de kubus, de kegel, de bol, de cilinder of de piramide zijn de grote primaire vormen die in het licht tot hun recht komen. Hun beeld is duidelijk en tastbaar, ondubbelzinnig. Daarom zijn het mooie vormen, de mooiste vormen. Iedereen is het daarover eens, het kind, de wilde en de metafysicus; Het is de essentie zelf van de plastische kunsten."

Met dit enigszins poëtische citaat van Le Corbusier opent dit fotoboek. Volledig terecht wordt de industriële archeologie vergeleken met Le Corbusiers verheerlijking van de moderne vormentaal. Een 200-tal foto's, geselecteerd uit 1200 foto's, die tussen 1987 en 2002 genomen werden in België en West-Europa, verheerlijken als het ware deze industriële ruïnes met hun "vergane glorie en vormelijke rigueur". Door de keuze voor zwart-wit worden de primaire vormen nog meer gearticuleerd, zoals ook Lise Coirier aangeeft in een introducerend essay. Zowel graansilo's, bunkers, oude droogdokken uit de Antwerpse haven, schachtblokken van de koolmijnen, de koninklijke entrepots van Tour en Taxis in Brussel, allerhande watertorens... passeren de revue. Bewust zijn de volgens artisanale technieken gebouwde windmolens buiten beschouwing gelaten. Niet omdat ze niet de moeite waard zouden zijn, maar omdat ze in feite pré-industrieel zijn. De hoogst merkwaardige, schitterende ruïnes zijn op een heel karaktervolle manier in beeld gebracht. De kunstenaar-fotograaf had niet alleen oog voor de constructie- en verschijningswijze van de gebouwen op zich, maar ook voor hun omgeving. Vaak bevinden deze gebouwen zich in een vergeten wildernis, de omgeving is in dialoog getreden met de oude restanten en niet zelden zie je hoe de natuur er opnieuw bezit van neemt. De kleine watertoren van Grimbergen bv., is vrijwel volledig begroeid met klimop. In 'Fotografie en de entropie van de industriële ruïne' weeft Coirier een essay rond de begrippen industrie, ruïne en fotografie. Alhoewel de toelichting op het werk, de zienswijze en de opzet van de fotograaf Luc van Malderen, een welkome aanvulling vormt, is haar verhandeling in zijn geheel vrij zwaar opgevat. De beschouwingen over fotografie als een van de schone kunsten is vooral naar insiders gericht. Naast de hoogstaande fotokwaliteit, ligt de grootste verdienste van dit boek wellicht in het bewust maken van het waardevolle industriële erfgoed dat we bezitten. Het boek maakt heel goed duidelijk dat dit patrimonium een belangrijke betekenis heeft als historische, sociale en architecturale getuigenis en dat het meer dan de moeite loont dit te bewaren en te herbestemmen. De verzorgde vormgeving, het grote formaat van de foto's en de drietaligheid geven het boek nog meer cachet. [Els De Vos]