Dr. Tatjana weet raad : vragen en antwoorden over de evolutie van seks bij dier en mens

Beste dr. Tatjana, ik schrijf deze brief anoniem omdat ik niet over mezelf of over mijn soort schrijf maar over mijn luidruchtige buren -- een groep chimpansees. Als die dames in hun vruchtbare periode komen, maken ze zelfs een lichtekooi aan het blozen. Gisteren zag ik een van die meiden in een kwartier tijd acht verschillende mannen neuken... Waarom zijn het zulke sletten?" Olivia Judson, evolutionair biologe en wetenschapsjournaliste, weet waarom. Ze legt de achterliggende evolutionaire drijfveren uit van het seksleven van deze mensapen. Welke voordelen brengt hun verregaande promiscuïteit op lange termijn? Hebben lichtekooien een beter voortplantingssucces? Hebben hun kinderen grotere overlevingskansen? En wat moeten we denken van het homoseksueel gedrag van zeekoeien? Hoe kunnen dergelijke dieren zich in de loop van de evolutie in een populatie handhaven? Of wat brengt het bizarre monogame leven van de zwarte gieren en de orgiën van hermafrodiete naaktslakken op? Bij elke zoektocht naar antwoorden op de meest uiteenlopende seksvragen, verduidelijkt Judson de theoretische basisprincipes van het evolutionaire denken. Succes wordt gemeten in termen van genen die voortstromen naar de volgende generaties. In haar antwoorden speelt ze kort op de bal. Ze geeft niet de gangbare tekstboekverklaringen maar onderbouwt elke vraag met een goed gestructureerd betoog waarin ze recente publicaties over het betreffende onderwerp verwerkt. Zo krijgen we een update van wat er leeft in de evolutiebiologie en in het biologisch gedragsonderzoek, waarbij seks de kern van het verhaal vormt. In haar referentielijst staat een heerlijke greep uit 'Animal Behaviour', 'Ecology' en een hele resem relevante vaktijdschriften waar het gewone publiek zich doorgaans niet aan vergrijpt. Haar aanpak is allicht verrassend. Ze valt telkens binnen met een speels brutale vraag voor dr. Tatjana, om dan luchtigjes over verkrachting, necrofilie en bestialiteit te schrijven. Wie vreest voor even commerciële en oppervlakkige antwoorden, mag gerust zijn. De inhoud is stevig onderbouwd, soms wat geforceerd grappig, maar het leest als een trein. Misschien was het de bedoeling met die lichtvoetige 'dr. Tatjana weet raad'-aanpak ook de 'Flair'-lezende huisvrouw te strikken. Anderzijds kan het ook het ernstig geïnteresseerde publiek afschrikken en dat zou jammer zijn. Als de aanpak a-priori stoort, bijt dan toch even door. Door het aanbod aan vragen over creaturen uit de meest uiteenlopende taxa, kunnen wetenschappers nieuwe ideeën opdoen buiten de grenzen van hun specialisme. Ook leken krijgen waar voor hun geld. Ondanks de jammerlijk knalroze cover en banale titel, is dit sprankelende, oerdegelijke wetenschapspopulariserende literatuur. [Hilde Vervaecke]