Met politiek bemoei ik mij niet : tussen democratie en dictatuur : de literatuur in Vlaanderen tijdens het interbellum

Dit nieuwe boek van Speliers heeft een wel heel misleidende ondertitel 'de literatuur in Vlaanderen tijdens het interbellum'. Het is eigenlijk een bundeling van artikels, waarvan de meeste over Streuvels gaan, en enkele andere er een sterke band mee hebben. De tendens van het werk is dat Streuvels een Vlaams-nationalist van het ergste soort was en Speliers gaat er nogal met de grove borstel door. Nuancering is nooit aan de orde en de argumenten nemen soms groteske vormen aan. Het eerste hoofdstuk, waarin hij Streuvels uitspraak "Met politiek bemoei ik mij niet" probeert te weerleggen, toont daar fraaie specimen van. En er wordt ook heel wat geïnsinueerd. Populair zijn in Duitsland tijdens het interbellum is een zonde, die Streuvels het hele boek door zwaar aangerekend wordt. Argumenten ten voordele van Streuvels worden nooit aangereikt. Nergens schrijft Speliers dat er een handgeschreven kaartje van Streuvels bestaat, waarin hij pertinent weigert om lid te worden van DeVlag. In het artikel over de vriendschap tussen Streuvels en Antoon Coolen wordt wel uitvoerig verteld dat Coolen geen lid wou worden van de Kulturkammer, maar dat hij in 1943 solliciteerde naar het burgemeesterschap van Waalre, wordt handig verzwegen.

Dat is allemaal heel jammer, want er staan best wel leuke artikels in. Het stuk over de gerateerde Nobelprijs van 1937 bv. en dat over de korte samenwerking tussen Streuvels en Martha van de Walle (van uitgeverij Wiek Op). En het verhaal over Streuvels' vertaling 'Waarom ik Vlaanderen liefheb' van Georges Blachon, doet de lezer de wenkbrauwen fronsen. Maar een heleboel andere hoofdstukken wekken bij mij vooral wrevel op. Speliers zwaait voortdurend met rassentheorieën en 'Blut und Boden' en suggereert zo dat Streuvels daarom een racist was. Alleen is de idee van de volksverbondenheid zeer typisch voor die periode en dachten ook links georiënteerde auteurs in termen van ras en volk.

Doordat het boek een aaneenschakeling van artikels is, wordt heel wat informatie steeds opnieuw herhaald. Je krijgt hier een overvloed aan voetnoten, waarvan een groot deel overbodig is. Een euvel, waaronder trouwens het hele boek lijdt: waarom we moeten weten waar de Engelse vertaler van Langs de wegen zijn jeugd heeft doorgebracht en met wie hij getrouwd is, is mij een raadsel. [Johan Vanhecke]