Opzij, opzij, opzij

In Herman komen we onszelf tegen", schrijft Frits Spits in de inleiding tot het overzicht van de liedteksten van Herman van Veen. Dat mochten belangstellenden in de theaterzalen van Duitsland, Amerika en Frankrijk ook ondervinden. Zijn werk is zo overvloedig uitgegeven op plaat dat het onmogelijk lijkt een volledig overzicht op papier te zetten. Toch hebben de samenstellers van Opzij, opzij, opzij een zeer verdienstelijke poging daartoe gewaagd. Het is de titel van de nieuwe kwaliteitsaflevering in de 'pluche'-reeks van uitgeverij Nijgh & Van Ditmar. Waar in de rode reeks alle liederen van één tekstschrijver werden opgenomen, zoals van Drs. P of Guus Vleugel, is de blauwe bestemd voor uitvoerders van het Nederlandse lied. Zo ging Ramses Shaffy Van Veen in de reeks vooraf.

Want de alfabetische reeks teksten (achterin nogmaals keurig gerangschikt in een apart register) zijn zowel van de hand van Herman van Veen, als van Willem Wilmink ('De meisjes uit vervlogen dagen', over geliefden uit het verleden), of van zijn vaste tekstschrijver Rob Chrispijn ("Na negen maanden warmte / kom je op de wereld / en lig je in de kou / en naakt en weerloos / merk je gauw: dit is de wereld van als..."). Ze konden evengoed van de hand van Van Veen zelf zijn, zo dicht staan ze bij zijn eigen belevingswereld. Vaak leent de bard ook bij dichters (Hans Lodeizens 'Weet je nog' of Judith Herzbergs 'Liedje') of collega-zangers. Zo is de oorspronkelijke versie van 'Liefde van Later' van Jacques Brel ('La chanson des vieux amants'), 'Voor Marie-Louise' (over de troost die vriendschap kan bieden) dan weer is van Willem Vermandere, maar hij geeft toe: "Dit lied had ik geschreven kunnen hebben. Blijkbaar zijn er een aantal types, die op hetzelfde moment met dezelfde dingen rondsjokken als ik".

Het leuke aan Opzij, opzij, opzij is net de toevoeging in bijlage van aantekeningen en opmerkingen van Herman van Veen, Rob Chrispijn of de inmiddels overleden Willem Wilmink. Zo kan de lezer de oorspronkelijke versie van zijn vaste repertoirestuk, het 'Harlekijnlied', erop naslaan ("Floebelegab stobelegab flop flop flee" in plaats van het huidige 'Floeblm floeblm floeb' als beginvers), of komt hij te weten dat 'De bom valt nooit' geschreven is in reactie op de hit van Doe Maar: Wilmink wilde zich verzetten tegen het "doemdenken om je huiswerk niet te maken". Sociaal engagement ook in 'Signalen', over de Dwaze Moeders (ook van Wilmink) werd bv. geschreven voor een manifestatie van Amesty International. Bijzonder is ook de bonus-cd achterin waarin Van Veens nieuwste liedjes voor het eerst op te horen zijn. Een daarvan is een ode aan zijn vriend Willem Wilmink, op tekst van Herman Finkers, die andere bekende Twent. Het is een ontroerend en persoonlijk lied geworden -- een waardig eerbetoon aan misschien wel de grootste Nederlandse tekstdichter die Wilmink was. [Marjan Bex]