Vodka Lemon
Hiner Saleem
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2004 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : SALE |
31/12/2004
Hiner Saleem wil de Koerdische zaak op creatieve wijze dienen. Hij wil het Koerdische volk bekend maken aan de wereld op zo'n manier dat de wereld wil luisteren. Met de film 'Vodka Lemon' lijkt hij daarin te slagen, en zijn autobiografische roman is wellicht op weg om even succesvol te worden. Le fusil de mon père (Het vuur van mijn vader) zal in liefst twintig talen vertaald worden. Nochtans is het boek geen literaire hoogvlieger, het is vooral een boek 'van het moment'. De boekenwereld speelt tegenwoordig gretig in op de geopolitieke situatie en Hiner Saleem heeft het juiste profiel: geboren in het Koerdische Noord-Irak, onder Husseins dictatuur gevlucht naar Italië en later Frankrijk, een politieke vluchteling die het gemaakt heeft. Publicitair is het ideaal dat hij een bekroonde regisseur is, handig voor de vertaling is dat hij in het Frans schrijft. Je kan hem een beetje vergelijken met de Franse Afghaan Atiq Rahimi, ook een filmmaker, wiens boeken ingehaald werden als de eerste literaire werken na de 'bevrijding' van Afghanistan -- de vergelijking loopt een beetje mank, omdat Rahimi echt literair talent in huis heeft. En terwijl Rahimi net een film in Afghanistan heeft gedraaid ('Khâkestar-O-Khâk', een verfilming van zijn romandebuut Aarde en as, Prometheus, 2002), doet Haleem op het ogenblik hetzelfde in Irak.
Het vuur van mijn vader is autobiografisch. Hoofdpersonage en ikverteller is Azad Shero Selim (Saleems echte naam is Hiner Shero Selim), een kleine jongen in de Iraaks-Koerdische stad Aqra, aan het eind van de jaren '60. Het vredige openingstafereel wordt uiteengereten door de bloedige moord van militieleden op zijn neef Mamou, een Koerdische patriot. Azad en zijn familie vluchten en vinden sindsdien geen rust meer. Via Azads ontwikkeling tot jongvolwassene volgen we het lot van de Iraakse Koerden, met een definitieve negatieve wending vanaf 1975. De politieke context wordt steeds duidelijk geschetst, en komt nog sterker naar voren wanneer Azad zelf bij het Koerdische verzet betrokken raakt. Het verhaalt eindigt begin jaren '80, wanneer Azad naar Syrië vlucht -- daarmee komt de ergste gruwel, in de jaren '80, met de burgeroorlog onder de Koerden en de Anfal-genocide door Husseins troepen, niet aan bod in dit boek.
Het verhaal wordt opgehangen aan de motiefzinnen "ik was nog maar een jongetje" en "ik was geen jongetje meer". Dat slaat niet alleen op het begrip dat Azad verwerft in de uitzichtloze situatie van de Koerden, maar ook op de ontgoocheling in de methodes en naïviteit waarmee de Koerden de strijd voeren. Azad uit zijn ontgoocheling openlijk maar je kunt het ook aflezen uit het portret van zijn vader. Waar het oude Brno-geweer van zijn vader eerst een symbool is van een bewonderswaardige onverzettelijkheid, wordt het later ook een illustratie van de onmogelijke strijd van de Koerden. Vertaler Frans de Haan heeft met het vervangen van 'fusil' door 'vuur' de titel van dit boek ambiguer (en interessanter) gemaakt, want 'vuur' kan ook slaan op het patriottisme van de vader, dat de zoon niet in twijfel trekt en volledig overneemt.
Hiner Saleem bouwt het verhaal scènematig op. Het levert een kernachtig en evenwichtig boek op dat niets van doen heeft met het breedvoerige genre 'kind van...'-memoires van vluchtelingen dat tegenwoordig zo populair is. Opvallend is ook de lichte toon van het verhaal, die past bij het creatieve credo van Saleem. Het kenmerkt ook zijn drie films, vooral het licht absurdistische 'Vodka Lemon' (2003). Het is zijn manier om een politiek verhaal te vertellen en verkocht te krijgen. Hij krijgt daarom wel eens de kritiek dat hij te veel hengelt naar de westerse smaak. Voor Saleem geldt voor alles dat hij de Koerdische taal en zaak wil doen horen in internationale fora. Je kan Het vuur van mijn vader lezen als een persoonlijke verantwoording. De auteur vertelt van zijn vroege fascinatie voor tekeningen en schilderijen en hoe hij, bij het zien van zijn eerste films, bevangen werd door de vurige wens een Koerdische film te maken.
De auteur koos het perspectief van een zich ontwikkelend kind omdat het hem toeliet "d'évoquer des choses très sérieuses avec légèreté". Het is geen ongebruikelijk romanperspectief voor schrijvers uit landen die gewelddadige evoluties ondergingen. In de postkoloniale Afrikaanse literatuur bv. wordt het frequent gehanteerd. Het is multifunctioneel omwille van het effectvolle contrast tussen de kinderlijke onschuld en de gewelddadige geschiedenis, en de vele mogelijkheden die het ontwikkelingskader biedt. Maar het is dus wel een redelijk platgetreden fictionele techniek. Voeg daarbij een gebrek aan literair niveau en Het vuur van mijn vader is een weliswaar evenwichtig en zorgvuldig geformuleerd autobiografisch verhaal, maar geen hoogtepunt in de Koerdische literatuur. [Chris Bulcaen]
Drs. Sytske Breunesse
Hiner Saleem is filmmaker en schrijver. Voor zijn film 'Vodka Lemon' won hij op het filmfestival in Venetië de San Marco-prijs voor de beste film in de categorie nieuw talent. Dit boek is zijn autobiografie, tevens zijn debuut. Azad (=vrijheid), een Koerdische jongen uit Irak, vertelt op eenvoudige wijze over zijn leven. Zijn familie behoort tot de groep van generaal Barzani, een bekende vrijheidsstrijder. Azad ontleent daar zijn identiteit aan. Hij is de zoon van Shero, de marconist van de generaal. Kleine dingen en ingrijpende gebeurtenissen verweeft hij, zoals de vlucht naar Iran waar ook Koerden wonen, de terugkomst naar Irak, gevechten met milities waarbij familieleden omkomen, de opkomst van de Baathpartij, het aan de macht komen van Saddam Hussein. Zijn leven en dat van zijn familie is vervuld van het vooruitzicht later vrij te zijn. Azad woont nu in Frankrijk. Hoe het met de andere personen uit het boek is vergaan, is achterin te vinden. Het leven van een Koerdisch kind te midden van politieke gebeurtenissen wordt spelenderwijs verteld. Voor veel mensen toegankelijk. Gebonden, normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.