Olympische spelen in de oudheid

Reeds in 1976 publiceerden Finley en Pleket dit standaardwerk (in een Engelse en Nederlandse versie), en het kende heel wat vertalingen. In deze tweede Nederlandse druk heeft Pleket, op basis van nieuwe vondsten en recent onderzoek, enkele elementen gecorrigeerd en aangepast.

De auteurs beschrijven uitvoerig hoe het Olympische programma zich ontwikkelde en vorm kreeg (van 776 v.C. tot 393 n.C.), en ten slotte vijf dagen in beslag nam. Ze stellen de grootste sporthelden voor en belichten allerlei aspecten van de verschillende disciplines; zo melden ze dat verspringers stenen of metalen gewichten in de hand hielden en dat volgens dokter Galenus energiek paardrijden aan de borstkas en de spermakanalen een letsel kon veroorzaken. Ze besteden ook ruim aandacht aan de toeschouwers, de faciliteiten (met de bouwactiviteit in Olympia), de reglementen en de straffen, de officials en de trainers.

Terloops wijzen ze op overeenkomsten en verschillen met de moderne Olympische Spelen, door Pierre de Coubertin in 1896 georganiseerd. Deze waren bedoeld om het gehavende nationaal bewustzijn van de Fransen te herstellen en hadden geen religieus karakter. Het aantal disciplines werd uitgebreid, en de leuze dat deelnemen belangrijker was dan winnen, stond haaks op de sterk competitieve Griekse maatschappij. De Oudheid kende geen commerciële uitbuiting van en door de atleten; de Olympische overwinnaars kregen enkel een laurierkrans, maar ze werden in hun geboortestad rijkelijk beloond en ze namen aan andere spelen met geldprijzen deel. Voor sommige adellijke jongemannen (zoals Alcibiades) betekende Olympisch succes een springplank naar een politiek ambt. Ten slotte verzamelen de auteurs enkele kritische stemmen, vooral van filosofen die vinden dat een blinde aanbidding van sporthelden te eenzijdig is en de aandacht van de echte problemen afleidt. Ze vormen een sterk contrast met dichters als Pindarus, die in hun poëzie de overwinnaars ophemelen.

In hun uiteenzetting hebben de auteurs heel wat klassieke bronnen ingelast, maar het is spijtig dat de bronvermelding tot de auteur beperkt blijft; voor meer gegevens over het gebruikte bronnenmateriaal verwijzen ze naar de uitgebreide bibliografie. Ze hebben een dertigtal illustraties opgenomen, waarnaar in de tekst regelmatig verwezen wordt. Het geheel is een degelijke, duidelijke en geactualiseerde studie over de Olympische Spelen en over sportbeoefening in de Griekse Oudheid. [Jef Ector]