De profeet : over het leven van Mohammed

In 1991 publiceerde Karen Armstrong Mohammed, een biografie van de profeet. Waarom 15 jaar later opnieuw Mohammeds leven bestuderen en een sterk herwerkte versie schrijven? Een van de belangrijkste redenen die ze zelf aanhaalt, zijn de aanslagen van 11 september 2001 en de daaruit voortvloeiende reacties van onbegrip en haat. Mohammed heeft belangrijke lessen te leren, niet enkel aan moslims, maar ook aan westerlingen. Armstrongs biografie van Mohammed is een reconstructie die ze naar eigen zeggen noodgedwongen moet baseren op bronnen die niet geheel objectief zijn en historische nauwkeurigheid niet als hoogste prioriteit zien. Hierdoor krijgen ook de bovennatuurlijke elementen in zijn leven en handelen een plaats, de auteur wil niet zelf de geschiedenis herschrijven of op haar waarheid beoordelen. Ze bouwt haar verhaal grotendeels chronologisch op. Uitweidingen schetsen vooral de context en moeten ons duidelijk maken hoe de Arabische wereld er bij het begin van de zevende eeuw uitzag. Welke geloofsvormen waren toen aan de orde? Hoe verhielden de Arabische steden zich tegenover elkaar en tegenover de woestijnstammen? Deze zaken hebben het ontstaan van de islam en de houding van Mohammed immers sterk beïnvloed. Iedereen zal de grote gebeurtenissen uit Mohammeds leven, zijn huwelijk met Chadidja, de uitwijking naar Medina, de verovering van Mekka en vooral het ontvangen van de Koran onmiddellijk herkennen. Interessant wordt dit boek vooral wanneer het beschrijft welke tegenstand Mohammed ontmoette, hoe hij volgelingen kreeg of hoe de vijf islamitische zuilen ontstonden. Karen Armstrong hecht veel belang aan de geduldige maar niet aflatende ijver die Mohammed aan de dag legde om de Arabische wereld te winnen voor het monotheïsme, hen te leren nederigheid tegenover Allah te betonen. Ook de betoverende indruk die de Koran steeds maakt, krijgt alle aandacht. Wie de verzen hoort of leest, prijst de schitterende en nobele taal of raakt ontroerd en begeesterd door hun boodschap. Ten slotte is een groot deel van dit werk gebaseerd op de uitleg van islamitische termen. Niet enkel de klassieke begrippen als 'islam', 'salaat' of 'Djihad' worden verklaard, maar ook vele andere en minder gekende als 'djahilijja', 'kafir' of 'hidjab'. Hoofdstuk twee tot en met vijf zijn trouwens getiteld naar termen als 'hidjra' of 'salaam'. De verklarende woordenlijst achteraan in het boek plaatst de begrippen ook in hun historische context. Dit is een heel degelijk werk. Karen Armstrong is niet zomaar een autoriteit op gebied van publicaties over wereldgodsdiensten. Ze slaagt erin een vrij moeilijke materie op een haalbare en leerrijke manier te verwerken. Jammer dat de vertaling niet altijd erg zuiver is, maar laat dit slechts als schoonheidsfout gelden. [Dirk Magerman]