Met lichte tred : de wereld van de wandelaar
Ton Lemaire
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ambo, 2003 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 905.2 LEMA |
31/12/2002
In zijn nieuwe boek Met open zinnen heeft Ton Lemaire het meer dan 300 bladzijden lang over de vergeten of verdrongen schaduwzijden van de moderniteit. Vervuiling en vernietiging van het milieu, teloorgang van de stilte, consumentisme, doorgedreven individualisering, economisme... de erfenis van de 'vooruitgang' is door de ogen van deze antropoloog en filosoof gezien niets om trots op te zijn. Lemaire gaat op zoek naar de diepere oorzaken van deze mentale, sociale en ecologische problemen, en komt o.a. uit bij Descartes, wiens cogito hij het beginpunt noemt van "de geschiedenis van een mens- en wereldbeeld waarin de mens zich het recht aanmatigt om de natuur als grondstof voor zijn zelfverwerkelijking te gebruiken". Tegenover dit antropocentrisme stelt hij een 'spiritueel naturalisme', een denk- en leefwijze waarin hij zowel de valkuilen van het materialistisch/natuurwetenschappelijk denken als die van het idealistisch spiritualisme wil vermijden. Een riskante evenwichtsoefening dus, maar deze hachelijke positie staat hem wel toe om de tekorten van beide polen op een duidelijke en overtuigende manier te belichten. Tot een synthese komt hij echter niet. Hoe hij ook probeert mens en natuur in een even aards als spiritueel verband samen te brengen, uiteindelijk stoot hij altijd op het moderne in zichzelf. Lemaire zou zich in de natuur willen thuisvoelen als een Oud-Chinese taoïst, maar kent de westerse taalfilosofie, en die heeft hem ervan overtuigd dat ook de beleving van de natuur door taal bemiddeld wordt. Niet vreemd dus dat dit boek van melancholie doordesemd is. Misschien is dit melancholisch verlangen naar 'natuurlijkheid' er verantwoordelijk voor dat Lemaires kijk op de hedendaagse cultuur soms wat eenzijdig en ongenuanceerd is. Zo worden alleen de negatieve kanten van het stedelijke leven besproken, en wordt de milieucrisis al te gemakkelijk en ongefundeerd in de reusachtig groot geworden schoenen van het postmodernisme (welk?) geschoven. Ook Lemaires visie op kunst is door nostalgie besmet: een kunstenaar die naam waardig, richt zich naar de natuur en laat de verstedelijkte samenleving voor wat ze is. Dat kunst hierdoor een deel van zijn complicerende en kritische mogelijkheden zou verliezen, is blijkbaar van minder belang.
Toch is dit een relevant en aanbevelenswaardig boek. Lemaire denkt niet alleen over maar ook in de natuur (hij woont al geruime tijd op het Franse platteland) en dat merk je. Hij slaagt er nl. in om de verstedelijkten die wij ondertussen bijna allemaal geworden zijn, op evoluties te wijzen die we onterecht als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen. Dat kunnen kleine dingen zijn, maar ook de 'grote' evidenties van de sacrosancte ideologie van het neoliberalisme worden op de korrel genomen. En zo wordt dit bedachtzaam-melancholisch pleidooi voor een leven 'met open zinnen' eveneens een niet mis te verstane kritiek op het 'warenfetisjisme' van een verblinde maatschappij. [Koen Van Baelen]
Dr. P. Leenhouwers
Nieuw cultuurfilosofisch essay over onze verhouding tot de natuur van de antropoloog en filosoof (1941, vooral bekend van 'Filosofie van het landschap' uit 1970). Wenselijk of eigenlijk noodzakelijk is het om de mens van vandaag los te weken uit zijn technotoop en hem weer proberen gevoelig te maken voor zijn natuurlijke omgeving, die niet tegenover hem staat maar waarvan hij zelf deel uitmaakt. Nodig is dat zowel voor hem als voor de aarde. Te gemakkelijk wordt vergeten dat de aarde zoveel te zeggen, te beluisteren, te genieten en te bewonderen heeft, althans voor wie haar 'met open zinnen' tegemoet treden kan en wil: los van en voorbij het antropocentrisme dat alles beoordeelt op nu en maakbaarheid. Lemaire - 'buitenmens en boekenwurm' - geeft aanzetten tot een 'filosofie van de aarde'. De 'buitenmens' is er duidelijk in aan het woord, maar hij slaagt er ook in zijn passie voor de natuur om te zetten in gedegen beschouwingen, die uitnodigen tot nadenken over hoe die natuurlijke openheid voor alles om ons heen weer tot leven kan komen. Dat geeft aanleiding tot fijnzinnige overwegingen. Een waardevolle bijdrage voor een verdere uitwerking van de milieufilosofie, die nog in de kinderschoenen staat. Paperback; kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.