Game over? : over game- en filmgeweld, angst en onzekerheid

Game over? verscheen n.a.v. een mediadriedaagse met dezelfde titel op 18, 19 en 20 april 2007 in Kortrijk. De directe aanleiding van het symposium was de berichtgeving in de Vlaamse kranten dat moordenaar Hans Van Themsche zich voor zijn dodelijke raid in Antwerpen liet inspireren door videogames als 'Grand Theft Auto'.

Initiatiefnemers Stefaan Pleysier en Benedict Wydooghe ? resp. cultuursocioloog en historicus ? wisten een tiental academici met uiteenlopende achtergronden te overhalen een bijdrage te schrijven voor het boek. Door de brede waaier aan invalshoeken (pedagogie, sociologie, communicatiewetenschap, geschiedenis, taalkunde en cultuurwetenschap) krijgt het boek een multidisciplinair karakter en wordt het onderwerp game- en filmgeweld langs diverse standpunten benaderd.

Game over begint en eindigt met twee teksten die het ganse spectrum van het onderwerp bestrijken. Deze bijdragen gaan in op geweld in films & games, het spel tussen passie en agressie, de invloed van geweld in de media en de relatie tussen beeld en geweld. Hiertussen vind je twee blokken van telkens vier teksten. Het eerste blok gaat over videogames, met de hoofdstukken 'Een cultuurvorm voor de 21e eeuw?', 'Waarom kritiek op videogames onterecht is', 'Over game-effecten op kennis en attitude' en 'Computerspellen in het gezin'. De overige vier teksten hebben het medium film als onderwerp en zijn getiteld 'Angst met een bank ervoor', 'Over ironie en geweld in hedendaagse film', 'Multiple narratieve structuren in de hedendaagse cinema' en 'Een pedagogisch-didactische benadering van historische bronnenkritiek op audiovisuele producten'.

Tussen de verschillende hoofdstukken van het boek staan tekstjes die gepost zijn op de weblog van Pleysier en Wydooghe (die trouwens nog steeds te vinden is op http://gameovergames.skynetblogs.be), nieuwsartikels en achtergrondinformatie (bv. over PEGI, de kijkwijzer voor games). Elk hoofdstuk wordt bovendien gekruid met screenshots uit games en films en citaten van o.a. Alfred Hitchcock, Jack Nicholson en David Cronenberg.

Vertrekkend vanuit hun eigen vakdomein pleiten de verschillende auteurs voor een iets genuanceerdere visie op de relatie tussen virtueel en feitelijk geweld dan degene die momenteel bestaat in de populaire media. Voor de auteurs is het causale verband tussen game- en filmgeweld enerzijds en feitelijk geweld anderzijds dan ook niet wetenschappelijk bewezen. Zij lijken zich te kunnen vinden in het volgende citaat van Stanley Kubrick, dat in het boek terug te vinden is: "Violence itself isn't necessarily abhorrent. [...] Watching a movie is like having a daydream. You can safely explore areas that are closed off to you in your daily life. There are dreams in which you do terrible things your conscious mind prevents you from doing." De auteurs zijn wel voorstanders van een kritischere omgang met beeldmateriaal, zowel door kinderen zelf als hun ouders, en benadrukken daarbij ook de positieve effecten van videogames (zoals een betere oog-handcoördinatie en reactiesnelheid).

Helaas zijn er enkele slordigheden in het boek geslopen. Zo wordt de film 'Crash' van David Cronenberg (1996) verward met 'Crash' van Paul Haggis (2004), is het voltooid deelwoord van downloaden 'gedownload' en niet 'downgeload', en werkt professor Gust De Meyer tot nader order nog steeds aan de KUL en niet aan de VUB. Ondanks deze foutjes, is Game over een zeer interessant boek voor al wie geïnteresseerd is in het maatschappelijk debat rond game- en filmgeweld. Enige voorkennis i.v.m. het onderwerp is wel aangewezen, want de verschillende auteurs gebruiken graag filmcitaten, songteksten en gametitels om hun pleidooi kracht bij te zetten. [Karen Vandyck]