Xanthippe

Paul Lebeau (1908-1982) zal in onze literatuurgeschiedenis wel nooit een vooraanstaande plaats toegekend krijgen, en sommigen zullen zich afvragen waarom hij in deze Vlaamse bibliotheek opgenomen is. Wel, dit moet om en bij de 38ste druk zijn en dat mag naar Vlaamse normen toch wel buitengewoon genoemd worden. Lebeau is een vrij klassiek auteur. Hij debuteerde in 1940 en in twintig jaar tijd heeft hij zeven romans en een aantal kortverhalen geschreven, die nogal intellectualistisch van inslag zijn en vaak essayistisch aandoen. Ze behandelen problemen van morele aard, vooral veroorzaakt door de tegenstellingen intellect en gevoel, nationalisme en godsdienst, angst, oorlog en verzet. Lange tijd heeft hij de naam gehad typisch mannelijke werken te schrijven, met maar weinig plaats voor vrouwen. Hij doorbreekt dat stigma met zijn laatste roman, Xanthippe (1959), een ikroman waarin de vrouw van Socrates zichzelf verdedigt tegenover haar zonen op de vooravond van haar zelfmoord. Ze schrijft haar levensverhaal neer, op haar jeugd na, een aaneenschakeling van ongelukkige gebeurtenissen. Alle typische thema's van Lebeau komen in dit werk terug en op die manier kan Xanthippe gezien worden als de synthese en het logische sluitstuk van zijn oeuvre. De roman komt nogal moeilijk op gang, maar weet daarna permanent te boeien. Toch lijkt hij zijn succes vooral te danken aan het feit dat hij een katholieke schrijver is en aan het Griekse historische decor dat zo interessant was voor de klassieke humaniora. [Johan Vanhecke]