De zaak Hans Van Themsche

Gewezen gerechtsjournalist Gust Verwerft heeft in de loop van zijn lange carrière een stevige reputatie opgebouwd als verslaggever van geruchtmakende assisenzaken.

Eerder publiceerde hij boeken als Het proces Jespers (Manteau, 2006), Moord en doodslag (De Leeswolf 2003, p. 495) en Familiedrama's (Standaard, 2006). Steeds slaagde hij erin een lichtjes moraliserende, paternalistische toon te combineren met een scherp inzicht in en een grote kennis van de betrokken daders, de omstandigheden en de juridische gang van zaken. De zaak Hans Van Themsche getuigt van diezelfde kwaliteiten, die hier nog aangevuld werden met het vermogen om een vrij complexe materie op bevattelijke wijze over te brengen op de leek.

In mei 2006 trok Hans Van Themsche, een 18-jarige jongeman, gewapend met een jachtgeweer en gehuld in een lange zwarte jas door de straten van Antwerpen. In een mum van tijd liet hij een spoor van dood en vernieling achter zich. Zijn eerste slachtoffer was een Turkse vrouw, die op een bankje een boek zat te lezen. Een kogel maakte haar tot een invalide voor het leven. Nauwelijks honderd meter verder doodde hij het tweejarige Belgische meisje Luna Drowat en haar Malinese kinderoppas. Even later wist een politieteam hem te overmeesteren. De bevolking en de politici reageerden geschokt. Was deze slachting de daad van een racist? Was dit een uitbarsting van intense haat? Of diende het motief gezocht in het nihilisme van een verwarde geest? Binnen het uur werd extreemrechts aangeduid als aanstoker ? de dader was immers een neef van een politica van het Vlaams Belang. Bovendien was hij een skinhead, een aanhanger van Blood and Honour.

De auteur gaat uit van de vraag of de antwoorden niet te vlug kwamen en of er niet te snel werd geoordeeld. Anderhalf jaar later wordt de dader voor het Hof van Assisen veroordeeld tot levenslang. Verwerft wil natrekken of het proces iets heeft veranderd aan de antwoorden van toen. In een eerste deel onderzoekt hij de naakte feiten. In deel twee brengt hij een overzichtelijk en gedetailleerd verslag van de gerechtsgang, en in het sluitstuk, getiteld 'Woorden vervliegen, wat geschreven is blijft', geeft hij een overzicht van diverse regeringsmededelingen en perscommentaren.

Net als in vorige werken houdt Verwerft zich ver van een politieke interpretatie of duiding. Dit boek is er gekomen door zijn hang naar weten en waarheid, en Verwerft oordeelt en veroordeelt dan ook niet. Of zoals hijzelf stelt in zijn onnavolgbare stijl, die het midden houdt tussen objectiviteit en pathetiek: "Ik heb er alles aan gedaan om een Zonder Haat Boek te kunnen schrijven en om de levenden en de doden hun plaats te geven in de geschiedenis van een stad, mijn stad. Een stad die ik liefheb." [Staf Schoeters]