Rebels bloed

Jean-Claude Mourlevat is een Franse jeugd- en kinderboekenschrijver die al enkele keren in de prijzen viel. In dit boek wordt enigszins duidelijk hoe dat komt. Voor kinderen die al wat belezen zijn, vormt deze roman zeker een uitdaging. Het boek wordt gekenmerkt door een ongrijpbare, geheimzinnige sfeer, en bevat elementen die verhinderen dat je het verhaal kan vastpinnen op een bepaalde tijd of plek. Er is sprake van politieke spanning en onrust, en weeskinderen die worden onderworpen aan wel erg bizarre, maar toch ook ergens logisch klinkende regels en strafpraktijken. De Falanx zwaait onder leiding van Gus Van Vlyck de plak in een duister, mysterieus land waarvan je vermoedt ? namen als Ferenzy en Drago wijzen toch in die richting ? dat het zich in het Oostblok bevindt. Machthebbers laten politieke gevangenen opdraven in gladiatorengevechten op leven en dood, met de vrijheid als beloning voor de overwinnaar. Het doet denken aan brood en spelen en aan fascisme. Er rijden auto's rond in deze niet nader omschreven of te dateren moderne tijd, en jagers en hondmensen maken jacht op ontsnapte weeskinderen. Die hebben dan weer ontdekt dat hun ouders werden vermoord, blijkbaar alleen omdat ze in een té vriendelijk land, met té vredelievende mensen woonden.

De nostalgie naar het verloren geluk en het verzet groeien echter. Het icoon van dat verzet wordt Milena, de dochter van een vermoorde zangeres waar ze sprekend op lijkt. Bovendien is Milena begiftigd met een al even mooie, onvergetelijke stem. Het verzet heeft zich gegroepeerd rond een restauranthouder die de vluchtelingen illegaal tewerkstelt. Geholpen door paardmensen slaagt de bevolking van de hoofdstad erin het tij te keren. Dat ene klein foutje dat Van Vlyck heeft gemaakt ? hij heeft Milena laten leven nadat hij de moeder liet ombrengen ? blijft de dictator achtervolgen en wordt hem fataal.

Het geheel is zwart-wit getekend: goed is goed, slecht is slecht, een middenweg is er niet. Wel vertonen enkele tegenstanders een positieve karaktertrek. In een viertal bladzijden wordt duidelijk gemaakt waar de nietsontziende, onbegrijpelijke haat van Van Vlyck haar oorsprong heeft. Mourlevat verwijst met deze onverbiddelijke leiders regelrecht naar figuren als Ceaucescu en Hitler, wier grillen wet waren. Ze maken daarbij gebruik van ondergrondfiguren die duistere praktijken uitoefenen en worden bijgestaan door de hondmensen, bloeddorstige mensdieren. Zo wreed als zij zijn, zo vreedzaam zijn de goede paardmensen.

Mourlevat gunt ons een laatste blik van het leven na de opstand, en dat is het. Ze leven lang en gelukkig. Het boek biedt een netjes afgeronde chronologische vertelling, met duidelijk afgelijnde personages. De lezer wordt meegesleept en vooruitgestuwd door de gebeurtenissen, die voorspelbaar zijn: word je onderdrukt, dan kom je in opstand. Wie in opstand komt, heeft af en toe pech, maar alles komt uiteindelijk wel goed. Dat soort zekerheden overheerst in het boek. Minder zeker is vertaler Els Dumez-Blocken, die zinnen produceert als "doe je rijtjes van tien met dat?", iemand "sterft aan de kogel, het mes..." en "met een gebaar van zijn wenkbrauwen". [Walter Schoonbaert]