Stukken voor Cecilia

In het verleden werkte Arne Sierens als huisauteur o.m. bij De sluipende Armoede, Oud Huis Stekelbees en de Blauwe Maandag Compagnie. Hij werkte samen met choreograaf Alain Platel en leidde enkele jaren het DAS-theater te Gent (Dehollander, Ampe, Sierens). In 2006 richtte hij samen met onder meer de actrice Marijke Pinoy en de acteur Johan Heldenbergh een nieuw gezelschap op: Compagnie Cecilia. Hij werd reeds meermaals gelauwerd: zo kreeg hij in 1994 de prijs van de Vlaamse Gemeenschap (de vroegere "Staatsprijs") in 1998 de Louis Paul Boonprijs, en in 2006 de Nederlands-Belgische Hustinxprijs voor drama.

De eerste theaterteksten van auteur, regisseur en 'theatermaker' Arne Sierens kenden nog een epische structuur, maar geleidelijk aan geraakten dialoog en vertelling op de achtergrond, en ging hij een nieuwe manier van schrijven ontwikkelen. Hij laat zijn personages nog wel verhalen vertellen, maar ze lijken los van elkaar te staan. Althans schijnbaar. Want aan het einde van de voorstelling vallen de stukjes van de puzzel toch in elkaar, en vormen ze een erg herkenbaar en boeiend levensbeeld, vol mededogen voor de kleine man, respectievelijk de kleine vrouw.

De laatste decennia is Sierens waarschijnlijk de meest productieve theaterauteur van Vlaanderen. Hoewel hij over Vlaamse mensen en toestanden schrijft in een echt Vlaams (meer specifiek Gents) idioom, worden zijn teksten ook in Nederland gespeeld en ? in vertaling ? in diverse andere Europese landen. Opvallend is de bijval die hij behaalde op het festival van Avignon: 'Bernadetje', 'Allemaal Indiaan' en 'Maria eeuwigdurende bijstand' werden daar grote successen.

In deze publicatie worden drie theaterteksten gebundeld die hij voor de Compagnie Cecilia schreef. Achteraan is ook een interessant essay opgenomen van Els Van Steenberghe, die het belang van de moederfiguur in het werk van Sierens belicht.

'Maria eeuwigdurende bijstand' (2004) speelt ergens in de kelders van een shoppingcenter, waar een zekere Mimi, als cliniclown gekleed in tutu, komt binnenvallen bij de onderhoudsman. Ze is op zoek naar haar vroegere partner, de dompteur Gabriël, die in de kelder ook een onderkomen heeft gevonden. Het zijn drie figuren die aan de rand van de maatschappij leven en op zoek zijn naar wat nestwarmte. Ze klampen zich aan elkaar vast, bestrijden en helpen elkaar. En Mimi is zoals Maria, de Moeder Gods: vol mededogen en 'eeuwigdurende bijstand'.

In 'Trouwfeesten en processen' (2006, de volledige titel luidt 'Trouwfeesten en processen, vuile hoeren, bedriegers, slechte ouders, domme kinders enzovoorts tot het einde der tijden...') wacht Yolande, een prostituee op haar retour, op haar aanstaande. Voor de gelegenheid komt ze met haar zoontje en enkele meestal aan lager wal geraakte bekenden samen in een zaal met een ronde circuspiste. Wanneer ze verneemt dat haar huwelijkskandidaat als uitgeprocedeerde op een vliegtuig naar Afrika zit, vraagt ze zonder complexen een andere ten huwelijk. Het komische en het tragische zijn hier niet van elkaar te scheiden.

In 'Altijd prijs' (2008) komt Pierre een zekere Dino opzoeken om hem te bedanken omdat hij hem enkele maanden voordien heeft geholpen toen hij met een delirium in de goot lag. Dino bezorgt Pierre een onderdak. De twee jonge mannen hebben een totaal andere achtergrond, maar voelen zich zielsverbonden en geraken gehecht aan elkaar, in een spel van aantrekken en afstoten. Maar ze zitten verstrikt in een milieu van mensenhandelaars, huisjesmelkers, zwartwerkers en gore nachtclubs.

De regie, die in bepaalde gevallen een echte 'choreografie wordt (zoals bij 'Bernadetje' en 'Altijd prijs'), speelt samen met de muziek een grote rol in het werk van Sierens. Daarom tonen de gepubliceerde teksten, hoe interessant en boeiend ook, slechts een beperkt aspect van zijn theaterwerk. Die teksten zijn door en door Vlaams. Toch zijn de alledaagse dialogen niet zomaar 'uit het leven gegrepen', maar een paradigma voor de authentieke, veelal miserabele wereld van de 'kleine man/vrouw'. Sierens hanteert op een uitstekende wijze het anekdotische, om dieper naar het essentiële te graven.

Of Arne Sierens met Louis Paul Boon of Hugo Claus mag vergeleken worden (zoals sommige commentatoren dat graag doen) wil ik in het midden laten. Boon, Claus en Sierens hebben alle drie hun eigenheid. Toch doemt er in hun werk een zelfde boeiende achtergrond op: een authentieke, een volkse, een Vlaamse. Een wereld vol met kleine, dorpse, kleinsteedse of provinciale Vlaamse anekdotiek, die Sierens (net zoals zijn illustere voorgangers) echter zo weet te draaien, dat ze een aangrijpende diepgang krijgt. [Toon Brouwers]