De avonturen van een VOC-soldaat : het dagboek van Carolus Van der Haeghe 1699-1705
Carolus Van der Haeghe (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Walburg, 2009 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : NEDERLAND 942.9 |
Besprekingen
31/12/2010
De Nederlandse De Linschoten-Vereeniging maakt zich al een eeuw lang verdienstelijk met de wetenschappelijke uitgave van reisverhalen. Als 93ste deel verscheen in 1994 De avonturen van een VOC-soldaat: het dagboek van Carolus Van der Haeghe 1699-1705, ingeleid door Jan Parmentier en Ruurdje Laarhoven. Van deze uitgave verschijnt nu een derde ongewijzigde druk.
Carolus Van der Haeghe was afkomstig uit het Oost-Vlaamse Waarschoot en werkzaam als klerk van de griffie van het ambacht Waarschoot en de keure van Sleidinge. Zin voor avontuur en een ongelukkige liefde deden hem zijn heil zoeken in den vreemde. Als VOC-soldaat reisde hij in 1699 naar Batavia. Het weinig aantrekkelijke soldatenleven en de wens naar Vlaanderen terug te keren zetten de temperamentvolle soldaat er al spoedig toe aan te deserteren. Hij ging in Spaanse dienst op de Filippijnen, alwaar hij meehielp aan de fortificaties. Samen met vijf andere vrijbuiters deserteerde hij een tweede maal, ditmaal uit Spaanse dienst, en bereikte per toeval het toen gesloten en xenofobe Japan. Van daar werden hij en zijn metgezellen door de VOC gerepatrieerd naar Batavia.
Van zodra hij het ouderlijke huis verliet, hield Carolus een reisgeschrift bij. Aan de hand van dit dagboek kan men hem volgen tijdens zijn omzwervingen op Batavia, de Filippijnen en in Japan. Dit egodocument geeft unieke informatie over Zuidoost-Azië rond 1700, in het bijzonder over de Japanse samenleving. Carolus was immers één van de weinige Europeanen die in deze periode contact had met de Japanners buiten de enige door hen toegelaten VOC-factorij op Deshima. Dat het een egodocument betreft van een eenvoudige soldaat in dienst van de VOC, maakt dit reisverhaal nog unieker.
Het dagboek, dat ophoudt met de aankomst in Nagasaki, wordt in deze bronnenuitgave aangevuld met een fragment van de Deshima-dagregisters en met het verhoor dat het compagniebestuur in Batavia afnam van Carolus en zijn lotgenoten na hun verblijf in Japan. Zo krijgt men informatie over Carolus' verdere lotgevallen voor zover de bronnen reiken.
Voorliggend werk is in de lijn van de traditie van de reeks een voorbeeldige tekstuitgave. Jan Parmentier en Ruurdje Laarhoven bezorgen een wetenschappelijke inleiding waarin een biografie van Carolus van der Haeghe wordt geschetst, evenals een beeld van Batavia, de Filippijnen en Japan rond 1700. De inleiding wordt afgerond met een peiling naar het reismotief en de beweegredenen van Carolus om een dagboek te schrijven. De bronteksten in 17de-eeuws Nederlands zijn spaarzaam geannoteerd en laten zich mits enige moeite wel lezen.
Een lijst van bronnen en literatuur, een uitvoerig glossarium en een index van persoons-, scheeps- en plaatsnamen sluiten deze bronnenuitgave af. Dit werk ontsluit een lezenswaardig egodocument over de VOC-activiteit in het Verre Oosten en de Nederlandse kijk op de concurrerende Spaans-Filippijnse vestiging en de gesloten Japanse samenleving. [Walter Smits]
Peter Turk
De auteur van dit dagboek was de zoon van een Vlaamse notabel, die uit zucht tot reizen en avontuur als soldaat in dienst trad van de VOC en in 1699 scheep ging naar Batavia. Achteraf kreeg hij spijt van zijn beslissing en deserteerde hij naar de Filippijnen, waar hij ditmaal dienstnam bij de Spanjaarden. Ook dit kon hem niet blijvend bekoren en samen met enkele kameraden deserteerde hij opnieuw. Hij kwam in Japan terecht, waar hij door de Compagnie werd achterhaald. Tijdens zijn belevenissen hield hij een dagboek bij, mede om zich te onderscheiden van zijn ongeletterde, deels analfabetische kameraden. Zijn relaas breekt af in Japan, als hij wordt gevangengenomen en gedeporteerd naar Batavia. Omdat hij belangrijke inlichtingen over de Spanjaarden kon verschaffen, werd hij niet terechtgesteld en kwam hij tenslotte weer in Vlaanderen terecht. Zijn dagboek in originele spelling is door de uitgevers voorzien van een historische inleiding en verklarende noten en aangevuld met onder andere de tekst van zijn verhoor in Batavia. De oorspronkelijk niet voor publicatie bestemde, onopgesmukte tekst is interessant voor alle liefhebbers van oude reisverslagen. Met enkele zwart-witreproducties.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.