De duivelse koningin

Ondanks de weinig flatterende titel heeft Jeanne Kalogridis in haar meesterlijke historische roman De duivelse koningin veel begrip getoond voor Madame la Serpente of de Zwarte Koningin, zoals Catharina de Medici door de Fransen werd betiteld. Weliswaar krijgt Catharina ook hier de volle verantwoordelijkheid toegeschoven voor de gruwelijke moorden op de Hugenoten tijdens de Bartholomeusnacht, maar voor Kalogridis hadden haar zonen een nog grotere betrokkenheid in het religieuze maar vooral politieke machtspel met 70.000 onschuldige slachtoffers.

De Florentijnse is minder een verdorven dan wel een sterke vrouw die er alles voor over heeft om de troon van haar man en later haar zonen veilig te stellen. Voor alles was ze echter een product van haar tijd. Catharina werd in 1519 geboren in een van de machtigste families van Firenze en werd, na de vroege dood van haar ouders, opgevoed door haar tante. De macht van de Medici's wankelt wanneer haar oom, paus Clement, in een oorlog met keizer Karel is verwikkeld. Als kind wordt ze door de volkse rebellen in een klooster opgesloten, maar wanneer de orde hersteld is wordt ze op haar veertiende door de paus uitgehuwd aan de tweede zoon van de Franse koning. Een politiek huwelijk waarbij ze nog het geluk heeft een leeftijdsgenoot en geen oudere man te krijgen. Maar Hendrik toont weinig interesse in zijn rijke bruid, die geen schoonheid is en verkiest zijn veel oudere maîtresse, de weduwe Diane de Poitiers. Catherina heeft wel een goede verstandhouding met de wellustige koning Frans, die net als zij belezen en intelligent is.

Haar positie wankelt wanneer ze niet voor troonopvolgers kan zorgen en, gekweld door bloedige nachtmerries, neemt ze haar toevlucht tot zwarte magie. Vijftien jaar na haar huwelijk en na veel dramatische gebeurtenissen wordt Catharina dan toch koningin van Frankrijk, steeds met de schaduw van de Konings maîtresse naast zich. Met haar heeft Catharina een afspraak dat Hendrik toch zijn huwelijkse verplichtingen blijft nakomen en dus wordt ze, zoals de sterren het hadden voorspeld, verschillende keren moeder. Na de dood van haar man zal ze als regentes haar kinderen blijven beschermen om de Valois op te troon te houden, ten koste van veel bloed en verraad. Haar nakomelingen zijn echter ziekelijk, onbekwaam en wreed, en werden onder een duidelijk slecht gesternte geboren.

Met De duivelse koningin heeft Kalogridis een dramatische, vlot leesbare en nooit vervelende historische roman geschreven over een complexe vrouw, net zoals ze dat ook al deed met Lucrezia Borgia. Catherina was geen sympathieke vrouw, maar ook niet het monster zoals ze meestal wordt afgeschilderd. Spijtig dat de vertaler systematisch alle namen heeft vertaald. François wordt Frans, Henry wordt Hendrik en de Schotse Mary klinkt als Maria helemaal onbekend. [Julien Schmit]