Geschiedenis van de Lage Landen
Jaap Ter Haar
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ploegsma, 2009 |
VERDIEPING 2 : BABILLE : IK EN DE WERELD : VERHALEN : TERH |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ploegsma, 2009 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : HAAR |
31/12/2002
Indien Boris een revival gaat beleven met deze achttiende druk, kun je rustig van een heuse klassieker spreken. Het boek van Jaap ter Haar (van o.a. Saskia en Jeroen, Het wereldje van Beer Ligthart en zijn magnum opus Geschiedenis van de Lage Landen) verscheen voor het eerst in 1966 en ontving net niet -- door het staken van de stemmen bij de jury -- in 1967 de onderscheiding voor het Kinderboek van het jaar. Al ruim 35 jaar lezen kinderen dit aangrijpende verhaal.
Je kunt nochtans merken dat Ter Haar dit verhaal decennia geleden schreef. Zijn taalgebruik is hier en daar wat clichématig en gedragen ("want menselijke schaamte was in het oorlogsgeweld allang ten onder gegaan") en tegenwoordig zouden we het verhaal al snel wat tranentrekkerig vinden, maar overigens blijft Boris na al die jaren mooi overeind. De Tweede Wereldoorlog blijft intrigeren. De gruwel en heroïek, de legendarische veldslagen en belegeringen, de invasie, de atoombommen op Japan, het zijn gebeurtenissen die een onuitwisbare indruk maken als erover verhaald wordt. De belegering van Leningrad vormt hierop geen uitzondering. Zonder het beleg van Leningrad zou de echte Boris (van wie Ter Haar het verhaal hoorde) hele andere verhalen hebben verteld.
Boris heeft zijn vader al verloren. Die is tijdens de gevaarlijke voedseltransporten over het Ladoga-meer met vrachtwagen en al door het ijs gezakt en verdronken. Zijn moeder ligt ziek te bed. Voedsel is er nauwelijks. De gaarkeuken waar Boris elke dag heengaat, schept watersoep. Voortdurend bombardeert de Duitse artillerie de stad met brisant- en brandbommen. Tijdens het 900 dagen durende beleg van Leningrad laten bijna 700.000 mensen het leven; het is dus geen wonder dat vrienden, buren en bekenden van Boris door het oorlogsgeweld omkomen. Of door het gebrek aan voedsel en medicijnen.
Maar Boris is niet op de eerste plaats een boek over oorlogsgeweld. Het gaat ook over de bijzondere relatie die Boris met het meisje Nadja heeft. Samen gaan ze op voedsel uit -- Nadja weet ergens buiten de stad aardappels te liggen -- en samen lopen ze daarbij tegen een Duitse patrouille op die hen met gevaar voor eigen leven terugbrengt bij de Russische linies. Die ervaring speelt een cruciale rol in het verdere leven van Boris, ook als Nadja dood is. Hij beseft daardoor zo goed dat zelfs de zo gehate vijand niet altijd slecht is. En door die ervaring neemt hij het aan het slot van het verhaal op voor een gewonde, jonge krijgsgevangen Duitse soldaat. Hij geeft hem een stukje chocola, bijna tot ontzetting van de vele Russen die het meemaken. Op een oud vrouwtje na. Zij vindt dat Boris goed doet en zegt tegen de omstanders: "Wat hebben we aan onze vrijheid als we moeten leven in haat?"
"Toen knikten de meeste mensen. Want wie veel heeft geleden, kan soms veel vergeven...", luiden de slotregels van deze klassieker. Ja, de nogal moralistische boodschap hoorde thuis in die jaren '60. Maar ach, een beetje moralisme kan ook tegenwoordig geen kwaad.
[Casper Markesteijn]
Redactie
Tijdens het beleg van Leningrad door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog probeert Boris samen met zijn zieke moeder de verschrikkingen van de oorlog te weerstaan. De strijd om het bestaan is hard. Bij een zoektocht naar voedsel belanden Boris en zijn vriendinnetje Nadja in het niemandsland tussen de Duitse en Russische troepen. Een paar Duitse soldaten brengen de twee kinderen terug naar hun eigen gebied. Later overlijdt Nadja van honger en uitputting. Wanneer Leningrad wordt bevrijd, komt Boris tot het inzicht dat haat geen goede basis kan zijn voor een samenleving. De oorlog wordt in dit boek beschreven vanuit het kinderlijk perspectief van Boris. Boris wil het liefste de tegenstellingen tussen mensen overbruggen, hij kan niet meedoen aan de sfeer van haat tegen de Duitsers. Dit verhaalperspectief geeft de schrijver gelegenheid zijn bewogenheid over de verschrikkingen van een oorlog op ingetogen manier weer te geven. Niet de oorlog zelf, maar de effecten daarvan op mensen staan in het boek centraal. Vanaf ca. 13 jaar.
Gert Broeckx
ua/an/22 j
Boris is tien en woont met zijn moeder in het zwaar belegerde Leningrad. Zijn vader is met zijn vrachtwagen tijdens een voedselkonvooi over het bevroren Ladogameer in een wak terecht gekomen en verdronken. Iedere nacht spookt dit beeld door Boris' hoofd. Zijn moeder is ernstig ziek. Dagelijks gaat Boris naar de gaarkeuken om wat soep, die niks voorstelt. Boris' moeder wil dat hij meegaat met de evacuatie van kinderen naar Swerdlowsk, in de Oeral, ver weg van de bombardementen. Maar hij doet al het mogelijke om niet weg te moeten, hij wil voor zijn moeder zorgen, die stervende is. Hij gaat dagelijks op zoek naar eten en trekt zelfs door de vijandelijke linies omdat hij weet dat er aardappels ingekuild liggen. Op zijn tocht loopt hij een Duitse patrouille tegen het lijf. Vijanden van het Russische volk die niets dan vernieling, dood en haat brachten. Deze ontroerende jeugdroman is een waar gebeurd verhaal dat door Jaap ter Haar neergeschreven is nadat hij in 1965 Boris ontmoette in Leningrad. Hij beschrijft de oorlog door de ogen van een tienjarige jongen die zich verantwoordelijk voelt voor zijn zieke moeder en die zijn dagen voortdurend in angst doorbrengt, met honger en de dood om zich heen. Hij laat ons ook voelen hoe ver de liefde van de Russen voor hun land en vrijheid kon gaan.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.