Candide
Voltaire
Voltaire (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Van Gennep, cop. 2009 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 155.2 VOLT |
31/12/2010
De wat vreemde titel van dit boek heeft te maken met de noodzaak die Voltaire (1694-1778) voelde om zijn controversiële ideeën anoniem te verspreiden. De naam van de zogenaamde vertaler zou zijn gekozen uit sympathie voor een zekere William Hewett (in het Frans uitgesproken als Huet), een voor de rest onbekende Engelsman die tien jaar voor publicatie van deze dialogen aan de poort van Ferney aanklopte om te overleggen op welke wijze men het christelijk bijgeloof de genadeslag zou kunnen toebrengen. Een sympathiek verhaal dat alleen maar aangeeft hoezeer dit ABC (1768) een uiting is van een kritische geest die het verleden wil aanpakken om een toekomst mogelijk te maken. Vooral dan het verleden waarin godsdiensten de dienst uitmaakten en de mens zich vooral bezighield met pogingen om het onbegrijpelijke te verklaren. Uiteindelijk ging het Voltaire maar om één ding: 'vrij zijn, alleen onder gelijken leven, dat is het ware, het natuurlijke leven van de mens'.
De ABC-dialogen, genoemd naar drie fictieve gesprekspartners (A, een Engelsman, B, een Hollander, en C, een katholiek uit de buurt van Venetië) verschilt sterk van Voltaires vroegere dialogen. Zo portretteren ze geen tegenstanders of een leerling-meesterverhouding, maar laten ze gelijkwaardige gesprekspartners aan het woord die diverse maatschappelijke onderwerpen (staatsinrichting, wetten en rechtspraak...) vanuit de geldende opvattingen van hun land bespreken. Op die manier schept Voltaire de gelegenheid om diverse standpunten te vergelijken en te verdedigen. Dat doet hij met het relativeringsvermogen van een filosoof die op dat moment stilaan het einde van zijn leven in zicht krijgt. Getuige bijvoorbeeld deze uitspraak: 'Het is een feit dat, als het gaat om een theorie, men zich altijd het recht moet voorbehouden om de volgende dag te lachen om zijn ideeën van de vorige dag'. De uitspraak typeert de verlichtingsfilosoof in hoge mate, net zoals de volgende Nietzscheaanse uitspraak uit de eerste dialoog, waarin de onnauwkeurigheden in L'Esprit des lois worden uitgespit, maar ook de integriteit van Montesquieu geprezen: 'rede en deugd maken niet veel indruk als je je erbij verveelt'.
Natuurlijk komen ook thema's als het bestaan van een opperwezen, het ontstaan van het leven en het bestaan van de ziel aan bod, maar daar maken de gesprekspartners telkens korte metten mee door te stellen 'dat denkbeeldige wezens niets anders zijn dan woorden', en dat we ? als we al niets weten over de oorsprong van ons denken ? 'toch heel goed weten waar ons belang ligt'. Voltaire is, zoals altijd, meer geïnteresseerd in een oplossing dan in het probleem, een houding die hem aanzet tot een actief, maar als het kan ook aangenaam leven, dat zich niet laat vastpinnen door ellende waarvan we meestal zelf de oorzaak zijn: 'Ach verhinderen donderbuien ons om vandaag van de heerlijke zon te genieten?'.
Hoewel de ABC-dialogen ernstiger en duidelijk minder sarcastisch van toon zijn dan andere geschriften van Voltaire, leveren de speelse en precies geformuleerde filosofische teksten toch een intens genoegen op. [Jan Baes]
Dr. D.G. van der Steen
Hannie Vermeer-Pardoen heeft een feilloos gevoel voor het taaleigen van Voltaire en weet dat getrouw aan tekst en sfeer in een uitermate leesbaar Nederlands over te zetten. Haar groeiende rij vertalingen van werken van deze vertegenwoordiger bij uitstek van de Franse Verlichting is nu opnieuw uitgebreid, met 'ABC', een boekje met zeventien gesprekken tussen A, een Engelsman, B, een Hollander, en C, een Italiaan. Zij praten over de mens, over zijn ziel en zijn natuur, over vrijheid, goed en kwaad, over godsdienst en oorlog, over macht en recht en wetten. In een sfeer die voortdurend schakelt tussen redelijkheid en woede, tussen koele analyse en humor en spotlust en cynisme vecht Voltaire zijn levenslange strijd tegen de domheid, de dwaling, het bijgeloof en met name tegen de kerk, die haar macht daarop baseert. Een strijd die in veler ogen onverminderd actueel is.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.