Belijdenissen
Aurelius Augustinus
Aurelius Augustinus (Auteur), Vincent Hunink (Vertaler), Paul Van Geest (Inleider)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Damon, cop. 2010 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 233.23 AUGU |
31/12/2010
Liegen en leugens is de eerste Nederlandse vertaling van Augustinus' De mendacio (uit 395) en Contra mendacium (uit 420). Met het eerste werk wou hij radicaal breken met de traditie die liegen om bestwil soms toestond. Vóór hem werden ook allerlei vormen van liegen verboden (bijvoorbeeld om iemand te bevoordelen ten nadele van een ander, of uit behaagzucht), maar Augustinus verwerpt ook leugens die iemand baten zonder iemand te schaden (bijvoorbeeld aan een dief zeggen dat je niet weet waar iemands geld ligt), leugens om het leven van een (zelfs onschuldig) veroordeelde te redden, en leugens om iemand tegen lichamelijke onreinheid (verkrachting) te beschermen. Hierbij gaat hij vooral uit van het mensbeeld dat de ziel belangrijker is dan het lichaam. In het tweede werk verzet hij zich tegen concreet gedrag: de Priscillianisten meenden te mogen liegen om hun geheim te bewaren, en (vooral) de katholieken meenden dat ze moesten veinzen dat ze ook ketters waren om de Priscillianisten op te sporen (en tot de juiste leer te brengen). Verder herneemt hij de argumenten van het eerste werk, die hij hier systematisch bespreekt.
Augustinus onderzoekt heel wat Bijbelcitaten waarop men zich baseerde om leugens in bepaalde gevallen goed te praten. Hij toont aan dat heel wat zogenaamde leugens een overdrachtelijke betekenis hebben, en dat echte leugens evenmin mogen worden nagevolgd als de vermelde gevallen van ontucht. In zijn argumentatie vergelijkt hij meermaals leugens met ontucht: als leugens toegestaan zijn om ketters op te sporen, zou er met hetzelfde motief ook 'kuis overspel' bestaan, en als men mag liegen om iemands leven te redden, zou men ook moeten toegeven aan iemand die met de strop in de hand om ontucht vraagt en ermee dreigt zich in geval van weigering te verhangen. Vaak is hij zeer spitsvondig, zoals in verband met Christus' geloof dat we onze naaste moeten beminnen zoals onszelf: als we met een leugen iemands dood voorkomen, redden we zijn tijdelijk leven ten koste van ons eeuwig leven (en is de liefde voor de naaste groter dan de eigenliefde). Toch toont Augustinus zich niet wereldvreemd. Hij begrijpt dat men uit zwakheid wel eens zal liegen, bijvoorbeeld wanneer een erg zieke man je vraagt of zijn zoon nog leeft, terwijl je weet dat hij dood is. Maar in geen geval mag men aan meineed en godslastering toegeven.
Augustinus zelf vond later zijn eerste boek nogal ingewikkeld, maar in de bijzonder vlotte en heldere vertaling van Hunink is daarvan weinig te merken, ook niet bij de spitsvondige redeneringen en de minutieuze afwegingen van woordbetekenissen. Bij de talrijke Bijbelcitaten wordt in de marge de bronvermelding gegeven. In een uitvoerige inleiding analyseert Paul van Geest bepaalde fragmenten van deze traktaten. Daarbij betrekt hij nog andere werken van Augustinus en een essay van Max Weber. Door de spitsvondige redeneringen en soms amusante commentaar garanderen deze traktaten aangename lectuur. [Jef Ector]
Drs. J. Kleisen
Hoewel veelschrijver Augustinus (354-430) elk van deze traktaten uit respectievelijk 395 en 420 als een nuttige denk-en redeneeroefening zag, stelde hij het ethische belang ervan toch hoger. Het zijn nauwgezette, uitputtende studies. Zijn visie op liegen is radicaal: onder geen enkele omstandigheid is dat toegestaan. Geen leugentje om bestwil dus. Nuancerend weegt hij de zwaarte van die zonde. Vanuit een zuivere, christelijke inborst, zegt hij, moeten denken en doen van de christen overeenstemmen, want God is Waarheid. Ter adstructie van zijn betoog gaat hij vaak in op concrete casussen. Voor hem is de bijbel onfeilbaar, mits je hem goed verstaat. Daarom biedt hij veel tekstuitleg, die wellicht meer aanspreekt dan zijn analyses. De vertaling is voorbeeldig: modern, vaak alledaags Nederlands. De inleider plaatst beide boeken in een ruimer kader van Augustinus' denken en contacten. Met tussenkopjes boven tekstdelen. Verzorgde uitgave; normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.