Handen : wat we met ze doen - en waarom
Darian Leader
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2012 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GENEESKUNDE : 606.3 LEAD |
15/01/2013
Darian Leader geeft een antwoord op de vraag wat waanzin is. Hij doet dit vanuit de lacaniaanse psychoanalyse, maar plaatst dit in de context van de geschiedenis en de actuele toestand van de psychiatrie. Daarnaast zijn er in de tekst veelvuldige illustraties vanuit zijn klinische ervaring ingeweven en wordt de lezer op staaltjes van een ongewone eruditie getrakteerd. Een vuistdik, maar vlot leesbaar en onderhoudend boek, waarin Leader twee dingen wil aantonen: 1) symptomen zijn pogingen tot het omgaan met een dieperliggend, meer structureel defect en 2) dat waanzinnige defect kan zich als normaal, d.w.z. als aangepast aan de vereisten van het alledaagse bestaan, manifesteren.
Het boek opent met een hoofdstuk over ‘stille waanzin.’ Slechts een minderheid van wie gek is, vertoont voor de samenleving (en zichzelf) problematisch gedrag. Die stille waanzin wordt zelden ontdekt. Leader geeft verschillende voorbeelden van succesvolle, sociale en gerespecteerde mensen met eigenaardige opvattingen. Stille waanzin hoeft evenwel niet altijd letterlijk stil te zijn, want soms vindt ze een sociaal aanvaarde vorm, bijvoorbeeld een bepaald beroep (dokter, kunstenaar enz.). De auteur wijst erop hoe dit voor psychotici haalbare en leefbare oplossingen kunnen zijn die ofwel het uitbreken van schizofrenie of paranoia verhinderen, ofwel een mogelijke oplossing betekenen voor wie wel zo wordt gediagnosticeerd.
Leaders visie leidt tot enigszins ongemakkelijke vragen: welke waanzin verbergt de schijnbare normaliteit? Is het onderscheid tussen gek en gezond door een duidelijke lijn gemarkeerd? Hier neemt hij een tweeslachtige positie in. Enerzijds maakt hij vanuit de lacaniaanse psychodiagnostiek een structureel onderscheid tussen psychose en neurose, anderzijds krijgt het symptoom het statuut van een particuliere creatie en lijkt die creatie zich voorbij elk onderscheid tussen gek of gezond te situeren.
Leader acht een ander onderscheid vruchtbaarder, namelijk dit tussen gek zijn en het worden. Wie gek wordt, was het al, maar de waanzin manifesteert zich door uitlokkende factoren op een meer nadrukkelijke manier. Dit laatste is een tragische en zeldzame ontwikkeling, maar overtuigt als het erom gaat de ‘stille waanzin’ meer aandacht te geven.
Vanuit therapeutisch oogpunt kan men iets leren van waanvorming, om die samen met de patiënt een leefbare vorm te laten aannemen. Daarbij wordt van de therapeut veel geduld verwacht en een terughoudendheid om het eigen antwoord aan de patiënt op te leggen. De patiënt zal niet genezen en de therapie zélf kan deel gaan uitmaken van de waanconstructie. Kortom, gemeten naar hedendaagse normen — betaalde arbeid, een liefdesrelatie — is er weinig garantie op succes. Maar die moeizame therapeutische weg is waarschijnlijk de enige die op lange termijn werkt en getuigt van humaniteit. De psychoticus heeft nood aan een bepaald systeem of een aantal formules die minimale maar oriënterende onderscheidingen aanbrengen. Die kan de therapeut niet voor hem uitvinden, maar hij kan de patiënt wel in die zoektocht en creatie begeleiden.
(Dit is een abstract van een artikel van Dominiek Hoens. De volledige tekst is verschenen in De Leeswolf 6 2012.)
[Dominiek Hoens]
M.A.M. Bomhof, neuroloog-psychiater
Sinds het Noorse Breivik-drama is er veel discussie over gek of niet-gek zijn. De Britse psychoanalyticus Leader geeft in een fenomenaal, lijvig, boek zijn visie op stille waanzin. Omdat de huidige psychiatrie zich (ook onder invloed van de 'werkzame' psychofarmaca) vooral richt op de uiterlijke symptomen van psychosen, wordt de bij velen aanwezige latente waanzin niet herkend. Aan de hand van uitgebreide casuïstiek en vanuit een erudiete visie vanuit de ideeën van Freud en de Franse analyticus Lacan geeft Leader aan dat er veel meer geluisterd moet worden naar patiënten om hun eigen copingstrategie om staande te blijven te herkennen. De huidige medische aanpak en classificatie van schizofrenie voldoet onvoldoende. Goed vertaald en aanbevolen als tegenhanger van de boeken over de breinfunctie die alles denken te verklaren. De auteur schreef eerdere succesvolle boeken en ook deze is de moeite waard, gezien de schrijfstijl en de belangwekkende inhoud. Met literatuurverwijzingen in eindnoten.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.