Geschiedenis van Spanje
Robert Lemm
Robert Lemm (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Aspekt, 2013 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : NEDERLAND 945.3 |
30/04/2014
David Cohen was tien jaar oud toen hij in 1942 dankzij een Ausreisevisum verstrekt door de Duitse bezetter uit Nederland mocht vertrekken. Daar zat zijn familie, met name de gebroeders Katz, joodse kunsthandelaars, voor iets tussen. Om zijn ooms te huldigen wilde David Cohen zijn verhaal op schrift stellen en vroeg hij Robert Lemm om bijstand.
Cohen opent zijn relaas met hoe hij in 1942 als tienjarige jongen de gebeurtenissen beleefde die hem vanuit bezet Nederland naar de West-Indische tropen voerde. Gaandeweg treedt in dit relaas de volwassen man op de voorgrond die terugblikt op zijn verleden, en in de laatste hoofdstukken brengt hij zijn redders voor het voetlicht, mede tegen de achtergrond van wat er over hen door derden is gepubliceerd.
Tegen de achtergrond van dit persoonlijk relaas komt ook een ander aspect van de bezettingsgeschiedenis in Nederland aan bod. Na 23 oktober 1941 kregen Joden niet langer een Ausreisevisum (een verknipte vrijstelling van deportatie) als ze niet zelf of via relaties in het buitenland in staat waren het Derde Rijk een aanzienlijk bedrag aan buitenlandse deviezen te schenken. De kunsthandelaren Katz uit Dieren verwierven dit visum doordat zij, na eerst werkzaam te zijn geweest voor onder meer het op te richten Führermuseum te Linz, begin 1943 een kostbare verzameling etsen en tekeningen voor dat museum ter beschikking stelden. Hanns Rauter, de hoogste vertegenwoordiger van de SS in Nederland, wilde hen vasthouden, maar Hermann Göring, die van hun arbeid geprofiteerd had, dreef zijn zin door en zorgde ervoor dat de gebroeders Katz naar de Spaanse grens werden begeleid.
Cohen besluit dan ook heel treffend: ‘Als ik op mijn leven terugblik, ben ik mij bewust dat ik zonder de transactie van mijn ooms hetzij de oorlog niet had overleefd, hetzij er zwaar getraumatiseerd uit was gekomen. Vandaar dit relaas, om duidelijk te maken dat door de deal met de Rembrandt vijfentwintig mensen de oorlog hebben overleefd!’
In een naschrift wordt het besluit vermeld van de Restitutiecommissie, die de claim van de familie Katz, na vijf jaar procederen, afwees. Van de 189 schilderijen in kwestie zou slechts van één doek vaststaan dat het in bezit was van de gebroeders Katz en dat het onder dwang was verkocht. Het betreft het werk Man met de hoge baret van Ferdinand Bol.
Een boeiende en beklijvende geschiedenis die ook enig licht werpt op de Nederlandse kunsthandel tijdens de Duitse bezetting. [Staf Schoeters]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.