Snijpunt
Nelleke Noordervliet
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Augustus, 2013 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 13130 |
15/12/2013
In een interview uit 1994 verklaart Nelleke Noordervliet waardoor ze is geïntrigeerd: ‘de vraag hoe mensen zich op de grote momenten van de geschiedenis gedragen’. In haar romans lijkt het alsof individuen maar weinig invloed kunnen uitoefenen op de gebeurtenissen, terwijl ze er tegelijk deel van uitmaken of zelfs aan de basis ervan liggen. Het is een paradox. Naadloos sluit haar essaybundel Schatplicht hierbij aan, een verzameling artikelen, lezingen, toespraken en essays geschreven tussen 2004 en 2011 die ze telkens helder als een stelling uitbouwt tot een klaar of verrijkend standpunt. De titel op de kaft staat gesplitst en zo kun je ook de bundel onder deze noemer duiden. ‘Schat’ staat voor het verworvene, de kennis, het verleden, de geschiedenis, het historische. ‘Plicht’ dekt een meer maatschappelijke lading zoals tolerantie, vooruitgang of ideologieën. Enerzijds kaart ze via historische figuren of gebeurtenissen haar stokpaardjes aan. Welke zijn de verschillen en/of parallellen tussen de diverse eeuwen. De afweging over het afrekenen met het verleden en daaruit voortspruitend het al dan niet vellen van een oordeel hierover.
Dat vrouwelijke auteurs haar voorkeur wegdragen hoeft geen betoog. Niet voor niets nam ze de vrouw van Multatuli als hoofdfiguur voor haar prozadebuut. Ze creëert een fictief literair salon waarin ze achttiende-eeuwse schrijfsters zoals Belle van Zuylen, Betje Wolff, Mary Wollstonecraft laat discussiëren over moederschap en liefde. De eeuw der verlichting die hen de kans bood zich geestelijk en maatschappelijk te ontwikkelen (emancipatie avant la lettre). Tegenover Milan Kundera’s visie dat de roman op sterven na dood is, houdt Noordervliet een vurig pleidooi van het tegendeel aan de hand van het werk van onder andere Charlotte Brontë, George Sand en Virginia Woolf. Net als de maatschappij ontwikkelt de roman zich steeds verder, ontrolt de toekomst. Ze steekt evenmin haar bewondering voor moderne auteurs zoals Albert Camus – auteur van het menselijke tekort, de leegte van het menselijke bestaan – en J.M. Coetzee – auteur en oeuvre zijn één, onlosmakelijk verbonden – onder stoelen of banken. Tot slot leert het werk van Menno ter Braak haar de authenticiteit van de ervaring. Anderzijds fileert ze in haar maatschappelijke visies het langzame verlies van het geloof en wat het vervangt, vraagt ze hernieuwde aandacht voor de nationale geschiedenis in functie van het wezen van de identiteit, maakt ze een analyse van het begrip fascinatie, stelt ze de vraag wat tolerantie inhoudt, dat wankele evenwicht tussen sociale eenheid en gewetensvrijheid, intrigeert haar het omslagpunt van een ideologie en roept ze op om kritisch te blijven, de noodzaak van het herdenken en het luisteren naar verhalen. Tot slot is er de overweging of verandering en ontwikkeling verlies of vooruitgang betekent. Haar antwoord is een appel voor morele waarden, hoewel er steeds een conflict blijft tussen moraal en wetenschap.
Het enige schoonheidsfoutje in deze interessante essaybundel is dat bepaalde citaten of voorbeelden herhaald worden in de diverse teksten. Noordervliet bekent ootmoedig ‘schatplichtig’ te zijn aan haar opvoeding, proces van volwassenwording, de geschiedenis van haar land, de actualiteit van het heden. Naast een boeiende romancière is ze een fascinerende essayiste en werd ze uitgekozen om het boekenweekessay voor 2013 te schrijven. [Geert Langaskens]
Hans Renders
Behalve romanschrijfster is Nelleke Noordervliet ook zeer actief in het lezingencircuit. Een keuze uit haar voordrachten is nu gebundeld. Noordervliet kiest graag het historisch en vaak zelfs het nostalgisch perspectief. Ze schrijft over haar katholieke opvoeding, over literaire helden, Albert Camus of over de historische sensatie om een brief uit de zestiende eeuw onder ogen te krijgen. Steeds met een persoonlijke toets erbij haalt Noordervliet grote thema's aan die ze met verhalen uit de veelal Nederlandse geschiedenis combineert. De befaamde tolerantie van de 17de-eeuwse republiek wordt gerelativeerd met het verhaal over de vervolgde gebroeders Koerbagh. De Rotterdamse burgemeester van Marokkaanse herkomst krijgt plagerig toegevoegd dat zijn integratie nog niet is afgerond, omdat hij altijd met een zekere huiver aan Duitsland denkt. Nederlanders zijn dat stadium allang gepasseerd, merkt ze ironisch op.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.