Olifantenoorlogen : om het behoud van de Afrikaanse natuur

Werken aan natuurbehoud in Afrika heeft niets romantisch. Het is keihard knokken tegen corruptie en verval. De beroemde paleoanthropoloog Richard Leakey werd in 1989 door de president van Kenia aangesteld als directeur van de overheidsdienst die bevoegd was over het wildbeheer. De dienst was corrupt en inefficiënt op alle niveaus en Leakey stond voor een helse zuiveringsactie. Zijn eerste opmerkelijke actie was het verbranden van de enorme voorraad ivoor dat ooit door de overheid was aangeslagen. In tegenstelling tot heel wat anderen, meende Leakey dat de olifant pas gered kon worden wanneer er een wereldwijde ban kwam op de ivoorhandel. Het spectaculaire vuur van het brandende ivoor trok de wereldpers aan en kort daarop kreeg Leakey enorme sommen geld los bij de wereldbank. Hij ontsloeg honderden corrupte ambtenaren, trok bekwame mensen aan, en plande de financiële onafhankelijkheid van zijn herdoopte dienst, de Kenia Wildlife Service. Recht door zee en eerlijk, walste hij zijn hervormingen door, met opmerkelijke successen tot gevolg: de stroperij daalde, de corruptie verminderde, de parken waren veilig voor toeristen. Leakeys parkwachters waren goed getrainde en gewapende eenheden. Handig gebruikte hij zijn naam en faam om via de pers toeristen naar Kenia te lokken en om stropers af te schrikken. Kenia, ooit een hopeloos geval op het gebied van natuurbehoud, trok nu het voortouw in Afrika. Leakey kreeg weinig dank voor zijn onderneming, maar wel hopen afgunst, levensbedreigingen en verdachtmakingen. In 1993 verongelukte zijn Cessna waarbij hij beide benen verloor en het is nog steeds niet uitgemaakt of het vliegtuigje al dan niet gesaboteerd was. Hij besefte steeds meer dat natuurbehoud in Kenia enkel successen kon boeken wanneer het welzijn van de inwoners zou verbeteren. Dat besef dreef hem in de politiek. Het is haast onmenselijk met welke energie en vastberadenheid deze man zich heeft vastgebeten in het door hem gestelde doel. Dit schitterende boek, mede geschreven door Virginia Morell, toont de keiharde realiteit en complexiteit van natuurbehoud in Afrika. Leakeys dagboekfragmenten onthullen soms de meer persoonlijke momenten, de spannende politieke episode waarin Kenia zich bevond tijdens de invoering van het meerpartijenstelsel, en het wespennest waarin Leakey vecht voor een beter Kenia, voor de olifanten, de toekomst van zijn kinderen en kleinkinderen. Een absolute aanrader voor iedereen die iets over natuurbehoud in derdewereldlanden wil leren. [Hilde Vervaecke]