Afrika : liefdesverklaring aan een continent in doodsnood

De Canadees Stephen Lewis bekleedt reeds meer dan twee decennia lang verschillende functies bij de VN. Hij weet dus wel wat te vertellen over de interne keuken van de belangrijkste multilaterale instelling ter wereld, en in dit boek krijgen we inderdaad een blik achter de schermen.

Als dé persoon die de VN van binnenuit kent, werd Lewis in 2005 door de CBC Radio gevraagd zijn uitzonderlijke ervaringen te delen in een reeks lezingen. Met Race against time, in het Nederlands nogal ongelukkig vertaald als Afrika: liefdesverklaring aan een continent in doodsnood, werden deze gebundeld en uitgegeven. Ze geven een beeld van de toewijding van Lewis voor de VN, maar onthullen evenzeer zijn talrijke bedenkingen over de wereld van het multilateralisme, vooral op het gebied van ontwikkelingssamenwerking en humanitaire interventie, waar diplomatieke beslissingen op hoog niveau rechtstreekse gevolgen hebben voor vele mensenlevens in arme landen. Uit deze lezingen blijkt dat Lewis reeds in zijn functie niet altijd een diplomatiek blad voor de mond neemt, maar hier spreekt hij pas helemaal vanuit zijn hart en gebruikt hij onomwonden scherpe taal t.o.v. o.a. de G8-toppen, de Wereldbank en het IMF, maar ook naar andere instellingen én naar de VN zelf.

Met als basisonderwerp de Millenniumdoelen, werkt Lewis vier thema's uit: de schuldenlast, hiv/aids, het onderwijs en ten slotte de positie van de vrouw; in een vijfde lezing doet hij een reeks -- meer en minder -- interessante voorstellen, die hij bescheiden 'Oplossingen: een parade van goedbedoelde alternatieven' noemt.

Het is bijzonder boeiend om een zicht te krijgen op deze wereldproblematieken vanuit deze invalshoek. Je krijgt de indruk het wel en wee van de internationale politiek mee te volgen en krijgt een beeld (en de namen) van de mensen achter deze instellingen. Lewis laat niet na zijn mening te geven over de kwaliteit van hun werk en verglijdt daarbij soms in al te persoonlijke uitweidingen, waarbij je het gevoel krijgt dat hij vooral zichzelf op een ereplaats wil zetten. Ook de paternalistische toon waarop we hem af en toe betrappen, is bij momenten irritant.

Het erg orale karakter (het zijn redelijk trouw neergeschreven versies van de lezingen) verhindert dat de tekst echt vlot leest, en regelmatig springt Lewis van de hak op de tak. Een beter bewerkte versie van de tekst zou geen overbodige luxe geweest zijn, de thema's zijn immers complex. [Sari Middernacht]