De zeven gehangenen
Leonid Nikolajevitsj Andrejev (Auteur), Jan Robert Braat (Vertaler), Bert Natter (Nawoord)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Thomas Rap, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ANDR |
Besprekingen
John Koster
In tsaristisch Rusland worden vijf terroristen en twee moordenaars veroordeeld tot de galg. Gedetailleerd wordt hun wachttijd tot de executie beschreven. Ieder overdenkt zijn leven en gaat op een verschillende manier om met de naderende dood. In de momenten dat ze samen zijn gaat het om moed, kameraadschap, mededogen en liefde. Emoties als wanhoop, eenzaamheid en angst worden indringend beschreven. Een aangrijpende novelle over een groot thema, waarin de Russische auteur Andrejev (1871-1919) de vraag stelt of de doodstraf eigenlijk wel mag worden uitgevoerd als vergelding voor misdaden.
Zielepijnen in de laatste uren
Wil Van Den Bercken
te/ep/28 s
N a de grote romanschrijvers in de negentiende eeuw waren het begin twintigste eeuw vooral novellisten die de Russische literatuur een tweede bloeiperiode bezorgden. Eén van hen was Leonid Andrejev (1871-1919), in zijn tijd heel bekend en populair maar daarna in de vergetelheid geraakt. Als auteur van een pessimistich realisme was hij origineel en vernieuwend, maar stilistisch heeft hij niet het niveau van tijdgenoten als Tsjechov en Boenin. Moord, waanzin, angst, zinloosheid zijn vaste thema's in zijn werk en daarmee is Andrejev eigenlijk heel actueel geworden in onze postmoderne tijd.
Zijn bekendste verhaal is 'De zeven gehangenen' uit 1908 dat kort na verschijnen al in het Engels en Duits werd vertaald en maar liefst twee maal ook in het Nederlands, in 1909 als feuilleton in een krant en in 1919 als boek.
Het boek beschrijft de emoties en gedachten van zeven ter dood veroordeelden in de dodencel. Het zijn aangrijpende verhalen van mensen die op zeer verschillende manieren de dood tegemoet zien. Vijf van de zeven zijn terroristen die een aanslag wilden plegen op een minister. Waar en wanneer die aanslag zou moeten plaats vinden en welke organisatie er achter zat, wordt niet vermeld. Ook de mensen die betrokken zijn bij de uitvoering van het vonnis, de gevangenbewakers en beulen blijven schimmig en de executie op de laatste bladzijden krijgt daardoor een extra grimmige sfeer. Deze bewuste abstractie van concrete context zorgt ervoor dat alle aandacht op de geestesgesteldheid van de ter dood veroordeelden komt te liggen en dat resulteert in een indringende psychologische korte roman.
Het is een amalgaam aan belevenissen van doodsangst, menselijke wanhoop en zelfreflectie die de ter dood veroordeelden doormaken. Andrejev beschrijft scherp de tegenstrijdige stemmingen en het gevecht met zichzelf waaraan mensen in deze situatie ten prooi vallen. Het is een beklemmende sfeer die niet alleen de wreedheid van de doodstraf laat zien, maar ook de chaotische gedachtenstroom die de eenzaam opgeslotenen soms tot waanzin drijft en dan weer moed inspreekt. Er is een groot verschil in de verwerking van hun lot tussen de jonge terroristen en de twee andere oude gevangenen die 'gewone' misdadigers zijn, een simpele boer en een kille moordenaar. De eersten kunnen hun gevoelens goed verwoorden, de laatsten reageren ruwer en paniekeriger. Het is allemaal even heftig en grijpt de lezer aan.
De gevangenen zitten in isolement, het enige menselijke contact is er als de ouders van twee terroristen afscheid mogen nemen. Bij de een levert dat een tot tranen toe roerende en toch onsentimentele scène op, bij de ander een bevestiging van de verbitterde relatie tussen zoon en ouders.
De terroristen hebben geen illusie over een leven na de dood, ze hebben slechte herinnering aan religie en wijzen de priester op het schavot af. Toch bespiegelen ze in hun cellen over het mysterie van het leven en de dood, waarbij soms iets als een metafysisch element doorschemert. Hoe kort die passages ook zijn, zij hebben een levensbeschouwelijke diepte, waartegenover de zinloosheid en wreedheid van de doodstraf des te scherper afsteken. Maar Andrejev moraliseert niet en laat het effect van zijn compacte formuleringen zelfstandig werken op de lezer.
Met morbide precisie zijn in het eerste hoofdstuk ook de gevoelens beschreven van de minister die aan de aanslag is ontsnapt en op een onderduikadres over zijn leven nadenkt. Uit zijn hoge status wordt hij teruggeworpen op de ervaring van de bijna dood en het besef van menselijke kwetsbaarheid. Deze ervaring heeft de 'zalige onwetendheid' omtrent de dood bij hem verstoord. Nu vreest hij geen aanslag meer - de daders zijn gepakt - maar een plotselinge dood door hartaanval of ongeluk. Verder blijft ook die minister ongedefinieerd, maar daardoor zijn diens gevoelens juist herkenbaar en inleefbaar voor de lezer.
Zo sober als Andrejev is met omgevingsdetails, zo overdadig is hij met metaforen in de beschrijving van het uiterlijk en innerlijk van de gevangenen. Die beelden zijn vaak heel origineel en expressief maar soms wat bombastisch. De kracht van deze korte roman is voor alles de scherpe psychologische uitbeelding van innerlijke strijd tussen doodsangst en behoud van eigenwaarde, en en passant van de onmenselijkheid van doodstraf.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.