Onzichtbare inkt
Patrick Modiano
Patrick Modiano (Auteur), Paul Gellings (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Em. Querido's Uitgeverij BV, 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : MODI |
Dirk Leyman
ob/kt/16 o
Un nouveau Modiano: telkens is het voorpaginanieuws in Frankrijk. Le Monde zette vorige week een foto van hem op de cover en opende ook zijn boekenbijlage met Modiano's nieuwe roman Chevreuse. Waarna een rist hedendaagse Franse auteurs gloedvol getuigden hoe Modiano hen had beïnvloed. Christophe Boltanski liet noteren dat hij dankzij Modiano romans schrijft 'die de stiltes respecteren'. Bovendien speelt Modiano in liefst vier romans van de Franse rentrée littéraire een uitgesproken rol. Op zijn 76ste is de aarzelende herinneringskunstenaar presque partout.
Je hoort weleens: Modiano schrijft bijna altijd hetzelfde boek. Dat is oneerbiedig. Zeker, de gepatenteerde achteromkijker weet hoe hij zijn 'petite musique' inweeft, hoe hij met sobere zinnen een mysterieuze atmosfeer kan oproepen. De contouren van zijn universum zijn bekend. Daar heb je ze weer, die klopjachten op ongrijpbare herinneringen, vaak in gang gezet door een gebouw, een naam, een telefoonnummer. En die twijfelzuchtige personages, behekst door een bezwaard verleden, als dobberende schepen zonder kompas, waarmee hij een symfonie van toevallige ontmoetingen componeert. En er is de slagschaduw van WO II, met zijn sinistere bedreigingen, vaak tegen het decor van een schimmig Parijs.
Toch voegt Modiano telkens weer intrigerende dimensies toe aan zijn zoektochten naar verbrokkelde identiteiten. Het bewijs vind je in de twee Modiano's die ons dezer dagen verblijden. Want naast Chevreuse is er ook de vertaling van Vestiaire de l'enfance uit 1989, een zeldzame roman die nog geen Nederlandse versie kreeg. In beide staat een schrijvend alter ego van Modiano centraal.
Kleedkamer in kindertijd, zo luidt de wat omslachtige Nederlandse titel van de uitstekende vertaling van Paul Gellings. Jean Moreno alias Jimmy Sarano is een schrijver van radiofeuilletons die is gestrand in een bloedhete zuidelijke stad, waar hij in een 'staat van tijdloosheid' leeft. Tot hij geïntrigeerd raakt door de jonge Marie, die hem terugslingert naar Parijs. Is deze enigszins stuurloze vrouw de dochter van de actrice Rose-Marie? Moreno lijkt in haar een compagnon de route te vinden, even verweesd en volatiel als hijzelf.
Opnieuw wemelt het van schimmige personages en herinneringen 'even vaag als een vlek maanlicht'. De suggestiviteit wordt ten top gedreven, en voor Jean lokt een 'doorschijnende' leegte.
Grip krijgen
In Chevreuse, zijn dertigste roman, merk je hoe Modiano's metier zich verder uitkristalliseert, hoe uitgekiend hij zijpaden inslaat en lijntjes uitwerpt naar eerdere romans. Het is de zoveelste poging om al schrijvend grip te krijgen op getroebleerde periodes. 'Un grand cru', vond de Franse pers bijna unaniem, die de lezer vernuftig aan het werk zet. Jean Bosmans - ook het leidende personage in L'Horizon (2010) - vraagt zich af hoe er orde valt 'aan te brengen in al die signalen en morsetekens, over een afstand van meer dan vijftig jaar'. Hij breekt zich het hoofd over bepaalde cruciale tijdvakken in zijn leven, onder meer toen hij in een onbehaaglijk milieu terechtkwam in een appartement in Auteuil. Wat gebeurde er in het huis van Rose-Marie Krawell of hoe zat het met Camille, bijgenaamd 'Tête de Mort'? Modiano laat een rist personages heftig oplichten, al zijn het soms slechts droomgestalten.
Saint-Forget
Het autobiografische aspect treedt nadrukkelijker op de voorgrond in Chevreuse. De roman sluit in die zin aan bij Remise de peine (1988) en Un pedigree (2005), maar met andere prisma's. De vallei van de Chevreuse - waar Modiano tijdens de lockdown in Saint-Forget (!) resideerde en deze roman ontstond - symboliseert het gebied van de kindertijd, een 'province secrète'. Modiano-kenners weten hoe belangrijk het huis op nummer 38 van Rue du Docteur-Kurzenne in Jouy-en-Josas is. Daar woonde hij met zijn al jong overleden broertje Rudy, gedeponeerd bij een vriendin van zijn zo vaak afwezige Belgische moeder.
Ontsluierd worden de enigma's amper. Modiano vergroot behendig het raadsel. Maar van zijn subtiele, bedrieglijke repetitiviteit gaat iets ongemeen troostends uit.
Patrick Modiano, Chevreuse, Gallimard, 158 p., 18 euro.
Patrick Modiano, Kleedkamer in kindertijd, Querido, 152 p., 18,99 euro. Vertaling Paul Gellings.
Dr. B.J.S. Hoetjes
De hoofdpersoon van deze in 1989 geschreven roman is een Franse expat van middelbare leeftijd in Zuid-Spanje, werkzaam bij een internationaal radiostation. Hij vertelt over zijn leven in hotels, internationaal gezelschap, zijn verlangen naar contact en onvermogen daartoe, eenzaamheid en vervreemding. Een verhaal dat is gelardeerd met verre herinneringen aan Parijs tientallen jaren eerder. Bevat goede sfeertekeningen. Maakt de lezer nieuwsgierig naar de opheldering van allerlei raadsels, maar bevat toch ook vele open einden. Een in Frankrijk zeer populaire schrijver (1945), winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur 2014 en eerder al winnaar van de Grand Prix du Roman van de Académie française en de prestigieuze Prix Goncourt. Goed vertaald, soepel leesbaar en voor breed publiek interessant.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.