Vaderland
Fernando Aramburu
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Wereldbibliotheek, © 2023 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ARAM |
Maarten Steenmeijer
il/pr/08 a
Fernando Aramburu (1959) schuwt de grote onderwerpen niet. In Vaderland, de vuistdikke roman waarmee hij een paar jaar geleden in Spanje en ook daarbuiten doorbrak, liet hij zien hoe groot de impact van de terroristische afscheidingsbeweging ETA was op het gewone leven in Baskenland. Het tellen van de dagen, ook weer een joekel van een roman, zou je kunnen omschrijven als een kroniek van een aangekondigde zelfmoord.
Toni, een gescheiden Madrileen van 55, wil een eind aan zijn leven maken en geeft zichzelf een jaar de tijd (van 1 augustus 2018 tot en met 31 juli 2019, om precies te zijn) om te achterhalen waarom hij het wel gezien heeft. Elke dag schrijft hij een paar pagina's om zo zijn 'persoonlijke waarheid vast te leggen' en in het reine te komen met zichzelf. Dit dagboek is de roman die we lezen.
Net als in Vaderland heeft Aramburu zijn best gedaan om zijn onderwerp stevig in te bedden en van verschillende kanten te belichten. Toni is docent filosofie op een middelbare school en het kan dus bijna niet anders of hij lardeert zijn dagboek met uitstapjes naar de filosofie en de literatuur - Albert Camus, Bertrand Russell, Max Frisch e tutti quanti. Ook refereert Toni regelmatig aan de actualiteit (het Catalaanse nationalisme; het Spaanse onderwijsbeleid) en de recente geschiedenis (Spaanse Burgeroorlog; Franco-dictatuur).
Maar wat Toni vooral doet, is in zijn eigen geschiedenis graven. Daarbij komt hij een autoritaire vader tegen die ook een zachte kant had, maar daar niet goed raad mee wist. Zijn moeder was niet gelukkig in haar huwelijk (uit wrok spuwde ze stiekem in het eten van haar man), had een alcoholprobleem en mepte haar kinderen net iets langer dan haar man deed. Met zijn broer heeft Toni niks, zijn vrouw Amalia ruilde hem in voor een ander en met zijn niet al te snuggere zoon heeft hij niet wat je noemt een goede band opgebouwd. Ook op zijn werk is het geen vrolijke boel. De enige collega met wie hij een fijn contact had is gestorven en het plezier in het lesgeven is hij al jaren kwijt. En Toni heeft maar één vriend, Kunstpoot, een bijnaam die hij dankt aan het verlies van zijn voet bij de terroristische aanslagen in Madrid in de vroege ochtend van 11 maart 2004.
Kunstpoot is vriend én lotgenoot: ook hij wil uit het leven stappen. Maar met hem kan Toni tenminste nog lachen. En zo zijn er nog wel wat lichtpuntjes in dit bijna voltooide leven. Om te beginnen zijn hond Pepa, die er altijd is voor hem. Ook kan hij steevast rekenen op love doll Tina, die bovendien nog veel andere kwaliteiten heeft: 'Tina wordt niet ouder, oordeelt niet, vergalt niet mijn leven met verwijten, heeft geen plotselinge stemmingswisselingen, menstrueert niet, faket geen orgasmes, vraagt niet om een materiële of andersoortige beloning voor het genot dat ze me verschaft.'
En dan - we zitten precies halverwege het boek - komt Águeda weer in Toni's leven, de kneuzige 'scharrel' die hij bijna dertig jaar eerder dumpte voor Amalia, die wél knap was en met wie hij wél spetterende seks had. Ze raken bevriend en daarbij kan Toni het niet laten te benadrukken dat hij zich niet seksueel aangetrokken voelt tot haar: 'ik zou nog liever een verkeersbord bespringen.' En zo zegt hij nog veel meer onaardige dingen over en tegen haar. Maar Águeda blijft aardig tegen hem en dan vrees je op een gegeven moment: het zal toch niet zo zijn dat de aanhouder wint?
Zo zijn er nog wel meer elementen die het incasseringsvermogen van de lezer op de proef stellen, zoals Toni's snotterige verzoening met zijn zoon, zijn genereuze financiële hulp aan zijn broer en de onversneden schuldgevoelens die hem tegen het einde van zijn relaas ineens bekruipen. Sentimenteel is ook de prominente bijrol van de gierzwaluwen in zijn verhaal ('Ik wacht met smart op ze, al komen ze volgens mij pas in april weer terug').
We zagen het al eerder in Vaderland en nu dus opnieuw in Het tellen van de dagen: Aramburu heeft de neiging om drama af te laten glijden naar melodrama zonder dat dit de bedoeling lijkt te zijn. Het gevolg is dat Toni in de loop van de roman nogal inboet aan geloofwaardigheid. De verstokte seksist krijgt steeds meer trekken van een personage dat vlees noch vis is.
★★★☆☆
Uit het Spaans vertaald door Hendrik Hutter. Wereldbibliotheek; 638 pagina's; € 29,99.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.